بناهای چهار تاقی ایران

گزارش خطا

اعداد چهارتاقی‪‌‬های ایران از دوران ساسانی تا دوران اسلامی بسیار و حدوداً بر 120 بنا میرسد. پلان بناها عموماً مشابه یکدیگر است که آنها را می‪‌‬توان به 5 شکل ساختمانی تقسیم کرد.‬‬

چهارتاقی‪‌‬های ایران در 9 ایالت مورد مطالعه قرار گرفته‪‌‬اند. ملاک تقسیم بندی ایالات، الگوهای تاریخی، مختصات اقلیمی ‪‌‬و جغرافیایی ایران است.‬‬‬

این طبقهبندی از حوزه شمال غرب کشور شامل استان‪‌‬های امروز اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و زنجان آغاز می‪‌‬شود.‬‬

ایالت شمال در ادامه آن است. سه استان گیلان، مازندران و گلستان در این ایالت مطالعه شده است.

ایالت زاگرس، شامل استان‪‌‬های کردستان، کرمانشاه، لرستان و همدان است.‬

استان‪‌‬های قزوین، تهران و سمنان در ایالتی به نام البرز جنوبی قرار گرفته است.‬

چهارتاقی‪‌‬های جنوب غرب کشور با دو استان خوزستان و ایلام به عنوان ایالت جنوب غرب بررسی شده‪‌‬اند.‬‬

ایالت مرکزی شامل استان‪‌‬های قم، مرکزی، اصفهان و چهارمحال و بختیاری می‪‌‬شود.‬‬

یزد و کرمان در ایالتی با عنوان حاشیه کویر آمده است.

محدوده شرقی ایران به لحاظ مطالعات ‪‌‬اندک باستان شناسی در یک بستر جغرافیایی مورد مطالعه قرار گرفته است. این منطقه با عنوان ایالت شرق معرفی می‪‌‬گردد. استان‪‌‬های خراسان رضوی، خراسان شمالی و جنوبی و سیستان و بلوچستان در این ایالت مورد مطالعه قرار گرفته است.‬‬‬

اما ایالت فارس، یکی از استان‪‌‬های بزرگ کشور، بیشترین شمار چهارتاقی‪‌‬ها را دارد. تقسیم بندی ایالت فارس دقیقاً بر اساس مدارک تاریخی صورت گرفته است. استان‪‌‬های امروز فارس، کهگیلویه و بویر احمد و بوشهر در این ایالت می‪‌‬باشد.‬‬‬‬

در این کتاب چهارتاقی‪‌‬ها بر اساس مطالعات میدانی مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق میدانی شامل استان‪‌‬های مرکزی، قم، اصفهان و آذربایجان بویژه فارس است. استان فارس به دلیل شمار زیاد چهارتاقی به صورت دقیق تری مطالعه شده است. مسیر بررسی در این استان از شیراز آغاز و از شهرهای کازرون( بیشابور)، بالاده، فراشبند، فیروزآباد، سیمکان، فسا عبور کرده و به داراب خاتمه یافته است. تعداد چهارتاقی‪‌‬های این مسیر بالغ بر 20 بنا است.‬‬‬


دسته بندی : تئوری، معماری، تاریخ، تئوری و طراحی
نویسنده : عباس نامجو
سال چاپ : 1392
زبان : فارسی
نوع کتاب : داخلی
قیمت : 10,000 ریال

مشخصات کتاب

محل چاپ : ایران
نوبت چاپ : 1
تعداد صفحات : 280 صفحه
وضعیت کتاب : موجود در بازار

شرح

مقدمه/11

فصل اول: تحلیل متون و منابع/15

منابع عصر ساسانی/15

منابع اسلامی‪‌‬تاریخ ایران از قرن سوم تا نهم ه.ق/16‬

منابع قرن سوم/17

منابع قرن چهارم/19

منابع قرن پنجم/24

منابع قرن ششم/25

منابع قرن هفتم/27

منابع قرن هشتم/28

فصل دوم: آتشکده‪‌‬ها مهمترین بناهای چهارتاقی/31‬

آتش در دوران تاریخی ایران/31

آتشکده‪‌‬ها از آغاز تا حاکمیت اسلام در ایران/33‬

چهارتاق ساختمان اصلی آتشکده‪‌‬ها/37‬

ریختار آتشکده‪‌‬ها/39‬

فصل سوم: توزیع مکانی چهارتاقی‪‌‬ها در ایران/43‬

توزیع چهارتاقی‪‌‬ها در ایالات 9 گانه/43‬

موقعیت ایالت فارس/45

آتشکده‪‌‬های ایالت فارس به روایت متون/46‬

کوره اردشیر خُرّه/47

شهر گور و بنای معروف تربال/48

مباحثی پیرامون موقعیت کنونی آتشکده فیروزآباد/52

چهارتاقی‪‌‬های اردشیر خره/53‬

چهارتاقی کراته (سیمکان)/53

چهارتاقی نودران/56

چهارتاقی کنارسیاه/58

چهارتاقی کهنارو/60

چهارتاقی قراول/61

کوره دارابگرد/62

نگاهی کلی به موقعیت جغرافیایی، تاریخ و شهرسازی دارابگرد/62

آتشکده آزرجوی داراب/66

مشخصات فنی آتشکده/68

چهارتاق علویه یا قطب آباد یا ظهرشیر/70

چهارتاقی ماهفرخان/73

چهارتاقی علی وطنی/76

آتشکده فسا یا تنگ کرم/77

چهارتاقی ظالمی/80

چهارتاقی فیشور/82

چهارتاقی گنبد/85

چهارتاقی مزایجان/86

شاپورخره (بیشابور)/91

جغرافیای تاریخی/91

چهارتاقی‪‌‬های شاپورخره/92‬

چهارتاقی بیشابور/92

چهارتاقی کازرون (پل آبگینه)/93

چهارتاقی جرّه (بالاده)/95

چهارتاقی منصورآباد یا تون سبز/98

چهارتاقی ملک یا فراشبند(1)/100

گنبد آتشکده فراشبند/101

چها تاقی تُل جیران/102

چهارتاقی تُل جنگی یا فراشبند(2)/103

چهارتاقی نقاره خانه یا فراشبند (4)/105

چهارتاق برچشمه(1) یا آتشکده سوم فراشبند/106

چهارتاقی برچشمه(2)/107

چهارتاقی رُهنی/108

روایت طبری از آتشکده‪‌‬های مهرنرسی/110‬

آبروان و دشت بارین کجاست؟/110

نظرات ارائه شده پیرامون آتشکده‪‌‬های مهر نرسی/111‬

نقد نظرات پیشین و دریافت‪‌‬های جدید/112‬

کوره استخر (اصطخر)/115

موقعیت تاریخی/115

موقعیت کنونی استخر/117

موقعیت تاریخی شیراز/117

چهارتاقی‪‌‬های استخر/120‬

چهارتاقی ایزدخواست/120

چهارتاق مرودشت(روستای چهارتاق)/122

کوره قباد (قباد خره)/124

جغرافیای تاریخی/124

آتشکده‪‌‬های قباد خره/124‬

چهارتاقی خیرآباد/125

چهارتاقی چهارده/126

چهارتاقی چم نرگسی/127

ایالت شمال غرب – آذربایجان بزرگ/127

موقعیت تاریخی و جغرافیایی ایالت آذربایجان بزرگ/127

آذربایجان در دوران ساسانی/129

آتشکده‪‌‬های آذربایجان/130‬

آتشکده آذرگشسب/130

موقعیت آتشکده آذرگشسب/132

تخت سلیمان/136

دیگر چهارتاقی‪‌‬ها و آتشکده‪‌‬های آذربایجان/144‬‬

چهارتاقی آغیمون/145

چهارتاقی ساسانی روستای چهارتاق/146

چهارتاقی‪‌‬های زنجان/146‬

چهارتاقی تشویر/146

چهارتاقی پیرچم قدیم/148

چهارتاقی الزین(الیز)/149

چهارتاقی گیلان کشه/150

چهارتاقی بیانلو(پشتوک)/151

چهارتاقی‪‌‬های ماهنشان/152‬

ایالت جنوب غرب/153

جغرافیای تاریخی خوزستان/153

آتشکده‪‌‬های خوزستان بنابر متون اسلامی/154‬

چهارتاقی‪‌‬های خوزستان/154‬

چهارتاقی کیکاوس/154

ایلام/154

آتشکده‪‌‬ها و چهارتاقی‪‌‬های ایلام/155‬‬

چهارتاقی جولیان/155

چهارتاقی دره شهر/156

چهارتاقی سیاهگل ایوان/158

چهارتاقی هویشکان(سرابله)/158

چهارتاقی مولاب/159

چهارتاقی قجر دره شهر/159

چهارتاقی طبل خانه یا نقارخانه یا پشت اریشت ‪(Pust-I Arisht)‬/159‬

چهارتاقی پشتیل مایی ماه ‪(Pushttil Maimah)‬/160‬

چهارتاقی کوشک قانی فر ‪(Kushk Khanifar)‬/161‬

چهارتاقی مهر – وارپیل-‪(Mihr- Warpil)‬/163‬

چهارتاقی چنگیه ‪(Changiyah)‬/165‬

چهارتاقی سه پا ‪(Sehpa)‬/166‬

چهارتاق امامزاده گیلان غربی/167

ایالت مرکزی/168

جغرافیای تاریخی اصفهان/168

آتشگاه اصفهان/171

ویژگی‪‌‬های بنای آتشکده/172‬

کاربرد بنا/174

قدمت بنا/175

سایر آتشکده‪‌‬های اصفهان/175‬

آتشکده‪‌‬ها و چهارتاقی‪‌‬های ایالت مرکزی (خارج از شهر اصفهان)/176‬‬

چهارتاقی نیاسر کاشان/176

چهارتاقی نطنز/177

چهارتاقی خرمدشت/179

چهارتاقی شیرکوه نایین/180

چهارتاقی نخلک/181

آتشکده‪‌‬های قم/183‬

آتشکده قم/184

چهارتاقی نویس/186

چهارتاقی کرمجگان/189

چهارتاقی خورآباد/190

چهارتاقی آتشکوه (نیمور)/192

چهارتاقی میل میلونه/195

چهارتاقی لنگرود قم/196

چهارتاقی ابیانه/196

ایالت حاشیه کویر/197

جغرافیای تاریخی کرمان/197

آتشکده‪‌‬های ساسانی و چهارتاقی‪‌‬های کرمان/198‬‬

چهارتاقی‪‌‬های کرمان/198‬

چهارتاقی نگار/198

چهارتاقی بم/201

چهارتاقی برجین/201

قلعه پیر ماه شاه بم/201

چهارتاقی ده شیخ/202

چهارتاقی رحمت آباد/202

چهارتاقی علی آباد/203

چهارتاق داراباغ (در باغ)/203

یزد/203

ایالت زاگرس/206

حدود منطقه ایالت زاگرس/206

آتشکده‪‌‬های زاگرس/207‬

چهارتاق قصرشیرین/207

ایالت البرز جنوبی/210

موقعیت تاریخی و مذهبی ری باستان در ایالت البرز جنوبی/210

آتشکده ری در کجاست؟/212

آتشکده شهرستانک/216

آتشکده تخت رستم/218

آتشکده تخت کیکاووس/220

آتشکده سمنان/221

ایالت شرقی/222

خراسان بزرگ/222

حدود منطقه/222

آتشکده‪‌‬ها و چهارتاقی‪‌‬های خراسان/222‬‬

آتشکده آذربرزین مهر/223

چهارتاقی بازهور/226

چهارتاقی خانه دیو/228

آتشکده بندیان/229

سیستان و بلوچستان/230

آتشکده کرکوی سیستان/230

ایالت شمال/232

جغرافیای تاریخی ایالت شمال/232

آتشکده‪‌‬های شمال/232‬

آتشکده کوسان/233

فصل چهارم: جداول و نتیجه‪‌‬گیری/235‬

جداول/235

نتیجه‪‌‬گیری/259‬

منابع و ماخذ/263

نمایه/275

‪ ‬‬


کتاب های مرتبط