سنجش غنای حسی فضاهای شهری: معرفی يک چارچوب تحليلی

گزارش خطا
نویسنده : زهرا صداقت
محل انتشار : نشریه صفه 76
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
زبان : فارسی
دوره : 27
شماره : 76
زمان انتشار : بهار 1396

تجربة انسان از محيط شهري از طريق کانال‌هاي حسي متعدد بينايي، شنوايي، بويايي، چشايي، و لمسي، صورت مي‌گيرد. وسعت و عمق تجارب حاصله تحت عنوان مفهوم کلي «غناي حسي» قابل بررسي است. با وجود اين تاکنون به شهرها بيشتر از جنبة حس بينايي توجه شده و به ساير حواس توجه کافي نشده است و به اين ترتيب تجربة غناي حسي در شهرها کم و ضعيف است. گرچه تجربة حس بينايي نيز، با وجود جلب توجه بيشتر نسبت به ساير حواس، همچنان در شهرها ضعف‌هاي بسياري دارد. براي حل اين معضل در وهلة نخست بايد بتوان محرک‌هاي حسي گوناگون را در شهر ثبت کرد تا در گام بعدي به رفع کاستي‌هاي مربوط به هرکدام از آن‌ها پرداخت. به اين ترتيب هدف از پژوهش پيش رو علاوه بر بيان اهميت دريافت‌هاي حسي متنوع در فضاهاي شهري، معرفي روشي مناسب براي برداشت سطح کيفي غناي حسي در فضاها است. از اين رو، پس از معرفي پيشينة مطالعات انجام‌شده در اين زمينه و معرفي روش‌هايي که در سطح جهان براي برداشت و ثبت حواس در شهرها صورت گرفته ‌است، به منظور کاربردي کردن آن در فضاهاي شهري، خيابان گلشهر در شهر کرج نمونة موردي اين پژوهش شد و پس از آن روش پيشنهادي محقق براي برداشت سطح کيفي غناي حسي تحت عنوان «روش ترکيبي حس‌سنجي محيطي» معرفي شده ‌است.

کاربرد اين روش براي برداشت سطح کيفي غناي حسي در شهرهاي ايران منجر به حساسيت هرچه بيشتر طراحان شهري نسبت به همة کيفيت‌هاي حسي محيط مي‌گردد و از اين طريق، بعدي از منظر شهري، که اغلب ناديده گرفته مي‌شود، بهبود خواهد يافت.

(627.0 کیلوبایت) دانلود مقاله  

مشخصات مقاله

مراجع :

ايرواني، محمود و محمدکريم خداپناهي. روانشناسي احساس و ادراک، تهران: سمت، 1388.

بنتلي، يان و ديگران. محيطهاي پاسخده: کتابي راهنما براي طراحان، ترجمة مصطفي بهزادفر، تهران: مرکز انتشارات دانشگاه علم و صنعت، 1382.

پاکزاد، جهانشاه و حميده بزرگ. الفباي روانشناسي محيط براي طراحان، تهران: آرمانشهر، 1391.

پالاسما، يوهاني. چشمان پوست، معماري و ادراکات حسي، ترجمة رامين قدس، تهران: سيماي دانش، 1390.

شکوري، ابراهيم. راهنماي طراحي شهري معطوف به حس بويايي، پاياننامة کارشناسي ارشد طراحي شهري، تهران: دانشگاه شهيد بهشتي، دانشکدة معماري و شهرسازي، 1391.

شيرازي، محمدرضا. معماري حواس و پديدارشناسي ظريف يوهاني پالاسما، تهران: رخداد نو، 1389.

لطفي، افسانه و بهادر زماني. «نقش مؤلفههاي منظر حسي در کيفيت محورهاي مجهز محلي، مطالعة موردي: محور عليقلي آقا در اصفهان»، در مطالعات شهري، ش13 (زمستان 1393)، ص 43-56.

لطفي، صديقه و گلنوش حريري و مجتبي شهابي شهميري. «بررسي نقش توقععات ادراکي بويايي و شنوايي در طراحي و برنامهريزي شهري، نمونة موردي: بابل»، در آرمانشهر، ش 17 (پاييز و زمستان 1395). ص 365- 373.

مرلوپونتي، موريس. جهان ادراک، ترجمة فرزاد جابرالانصار، تهران: ققنوس، 1391.

Adams, M.D. & E.Askins. Sensewalking: Sensory Walking Methods for Social Scientists, from http://www.sensescapes.co.uk/RGSSensewalkingCFP2009.htm viewed on the 1st july 2009.

Boyle, Sheryl. “Sensory Reading in Architecture”, in Centre for Sensory Studies. Retrieved Nov 26, 2014, from http://www.Centreforsensorystudies.org/occasional-papers/

Chiou, Lih-Rong. “The Representation of Taiwan’s Aboriginal Architectural Heritage, Visual and Non-visual Presentation in Cultural Villages”, in Journal of Geographical Science, Vol.60 (2010), pp. 103-131.

Degen, Monica Montserrat & Rose Gillian. “The Sensory Experiencing of Urban Design: The Role of Walking and Perceptual Memory”, in Urban Studies, 49 (2008), pp. 3271–3287.

Degen, Monica Montserrat. Sensing Cities: Regenerating Public Life in Barcelona and Manchester, London: Routledge, 2008.

Gehl, Jan. Life Between buildings: Using Public Space, Washington D.C.: Island Press, 2011.

Howes, David. “Olfaction and Transition: An Essay on the Ritual Uses of Smell”, in Canadian Review of Sociology, No. 24 (autumn 2008), pp. 398 – 416.

Lucas, Raymond & Ombretta Romice. “Representing Sensory Experience in Urban Design”, in Design Principles and Practices, 2 (2008), pp. 83-94.

Meluso Jr, John. Eyetalk: Bridging from Communication to Connection, California: Positive Living Inc, 2001.

Rodaway, Paul. Sensuous Geographies. London: Routledge, 1994.

Smell and the City. 2012. DIY Manchester Smellwalk. Retrieved Dec 30, 2014, from https://smellandthecity.wordpress.com/

مسابقات

جوایز

نشریات

منابع اینترنتی :

http://sofeh.sbu.ac.ir/