راهکارهایی برای انعطافپذيری مسکن معاصر با توجه به تغييرات الگوی خانواده در طی زمان
عموماً در طول عمر خانوادة هستهاي تغييراتي به صورت انبساط و انقباض در بعد خانوار قابل طرح است. هدف از طرح اين مقاله مطالعة رويکردهاي انعطافپذيري و بهرهگيري از آنها به منظور عرضة راهکارهايي متناسب با تغييرات الگوي خانواده در مسکن معاصر است. پرسش اصلي مقاله اين است: آيا طرح مسکن واحد و در عين حال هماهنگ با انبساط و انقباض الگوي خانواده امکانپذير است و احياناً، با توجه به چه ويژگيهايي ميتوان انعطاف مسکن در اين زمينه را افزايش داد؟ رويکرد تحقيق کيفي است و به دليل کاربست مباحث نظري پايه در کنار تحليل و مقايسة نمونههاي مسکن انعطافپذير معاصر و سنتي، تلاش ميشود که به نتايجي کاربردي منتهي گردد. بر اساس بررسيهاي صورتگرفته، مراحل تغيير در خانوادة هستهاي مطالعه و نيازهاي فضايي براي هر مرحله پيشنهاد ميشود. به منظور تحقق انبساط و انقباض واحد مسکوني در بازة فضاهاي مورد نياز، از راهکارهاي قابليت تفکيک و ادغام واحد مسکوني و قابليت توسعه بهرهگيري ميشود. بر اساس تحليلها، لازمة قابليت تفکيک و ادغام در واحد مسکونيْ استقلال حوزهها در دسترسي به ورودي، آشپزخانه، و سرويسهاي بهداشتي است. پلانهاي با اين ويژگي معمولاً به شکل پلانهاي متوازني از نظر موقعيت سرويسدهندهها (سرويسهاي بهداشتي، آشپزخانه، و ورودي) درميآيند. همچنين قابليت تنظيم اتصالات مابين فضاهاي چندعملکردي در طراحيداخلي واحدها ميتواند پاسخگويي به تغييرات لازم را در اين زمينه ممکن کند. بر اساس تحليلها، لازمة تحقق قابليت توسعه توجه به ويژگيهاي هويتي و مکاني طرح قبل و بعد از توسعه است. به اين منظور حوزة پيشبينيشده براي توسعه مناسب است که حداکثر تا حدود يکسوم سطح اشغال بنا و با عمق مناسب باشد. همچنين مناسب است که اين حوزه حداقل از دو جبهه با بناي موجود مجاور باشد و به ارتباط مفيد و مستقيم با فضاهاي داخل بنا توجه شود. در انتها، جمعبندي دستاوردهاي تحقيق در قالب دياگرام تصويري پيشنهاد ميگردد.
(711.1 کیلوبایت) دانلود مقالهمشخصات مقاله
آزادي، فرزاد و داريوش کسرايي. مطالعات معماري مسکوني معاصر شهر تهران، تهران: وزارت مسکن و شهرسازي، معاونت شهرسازي و معماري، 1375.
آقالطيفي، آزاده. انسان و خانه، تبيين الگوي تعامل انسان و خانۀ معاصر، رسالة دکتري در رشتة معماري، دانشکدة معماري، دانشگاه تهران، 1391.
اجاقلو، سجاد. گفتگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، 19 بهمن 1393.
اردلان، نادر و خوزه لوئيس سرت و بالکريشنا دوشي و موشه صفدي و خورخه کندليس. منشور حقوق اسکان، ترجمة فريش فرهپور، تهران: يادآوران، 1389.
اعزازي، شهلا. جامع شناسي خانواده با تأکيد بر نقش، ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر، تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان، 1376.
الکساندر، کريستوفر. الگوهاي استاندارد در معماري، تهران: نشر مهرازان، 1393.
بنتلي، ايين و آلن الکک و پال مورين و سو مکگلين و گراهام اسميت. محيطهاي پاسخده، ترجمة مصطفي بهزادفر، تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت ايران، 1382.
چينگ، فرانسيس دي. کي. معماري، فرم، فضا و نظم، ترجمة زهره قراگوزلو، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1373.
حائري مازندراني، محمدرضا. خانه، فرهنگ و طبيعت، تهران: وزارت مسکن و شهرسازي، 1388.
خوشفر، غلامرضا. «کاربرد شاخصهاي اجتماعي در توسعة مسکن». در ماهنامۀ مسکن و انقلاب، ش 69 و 70 (1375).
ستارزاده، داوود. «بررسي شاخصهاي جمعيتي مسکن ايران در سال 1385». در دوفصلنامۀ جمعيت، ش 67 و 68 (بهار و تابستان 1385)، ص 57-80.
صادق احمدي، مهدي. «بناي محبوب، بررسي اصل نکاح در آفرينش معماري»، در رواق نظر: ده مقاله در معماري، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر، 1393.
صيرفيانپور، مصطفي. «معماري تدريج، بازيابي سنت تدريج در خانواده و خانه»، در رواق نظر: ده مقاله در معماري، تهران: انتشارات فرهنگستان هنر، 1393.
عينيفر، عليرضا. «الگويي براي تحليل انعطافپذيري در مسکن سنتي ايران»، در نشريۀ هنرهاي زيبا، ش 13 (بهار 1382). ص 64-77.
عينيفر، عليرضا و همکاران. «بررسي و مقايسة انعطافپذيري در معماري مسکوني ايران و ژاپن»، در آبادي، ش 55 (1386)، ص 12-19.
غروي الخوانساري، مريم. «انعطافپذيري اثر معماري، ريشهها و آسيبها در دوران معاصر»، در هنرهاي زيبا، ش 40 (زمستان 1388)، ص 81-90.
ــــــــ . «گونهبندي و تحليل قابليتها در انواع رويکردهاي انعطافپذيري». در نشريۀ صفه، ش 76 (بهار 1396)، ص 39-57.
ــــــــ . تعامل پايايي و پويايي در انعطافپذيري اثر معماري، نمونۀ موردي مسکن انعطافپذير، رسالة دکتري، دانشکدة معماري دانشگاه تهران، 1390.
قزلباش، محمدرضا و فرهاد ابوالضياء. الفباي کالبد خانه سنتي يزد، تهران: انتشارات سازمان برنامه و بودجه، 1364.
کرتيس، جي، آر. معماري مدرن از 1900، ترجمة مرتضي گودرزي، تهران: سمت، 1382.
مرکز آمار ايران. گزيدۀ نتايج سرشماري عمومي نفوس و مسکن، 1395.
مرکز اسناد و تحقيقات دانشکدة معماري و شهرسازي دانشگاه شهيد بهشتي، گنجنامه، تهران: 1375.
نوايي، کامبيز و کامبيز حاجيقاسمي. خشت و خيال، تهران: انتشارات سروش، 1390.
Echavarria, Pilar. Portable Architecture and Unpredictable Surroundings, accessed at: https://books.google.com/books/about/Portable_Architecture_and_Unpredictable.html?id=4582AQAAIAAJ
________ . Portable Architecture, accessed at: https://www.amazon.es/PORTABLE-ARCHITECTURE-PILAR-ECHAVARRIA-MARTINEZ/dp/8490543402
Friedman, Avi. The Grow Home, Montreal & Kingston: McGillQueen’s University Press, 2001.
Gharavi Khansari, Maryam & Alireza Einifar, “Interaction of Durability and Dynamism in Architectural Flexibility: Interdisciplinary and Disciplinary Approaches”, in Armanshahr, No. 10 (2013), pp. 43-54.
Gharavi Khansari, Maryam. “Toward a Convergent Model of Flexibility in Architecture”, in Journal of Architecture and Urbanism, Vol. 42 Issue. 2 (2018), pp. 120-133.
Kronenburg, Robert. Flexible (Architecture that Responds to Change), London: Laurence King Publishing, 2007.
________ . Houses in Motion, accessed at: https://www.amazon.com/Houses-Motion-Development-Portable-Building/dp/1854903950
________ . Transportable Environments, accessed at: https://www.amazon.com/Transportable-Environments-Robert-Kronenburg/dp/0419242503
Habracken, N.J, et al. Variations: The Systematic Design of Supports,accessed at: https://www.amazon.com/Variations-Systematic-Supports-N-Habraken/dp/0262580322
________ . Supports: An Alternative to Mass Housing, accessed at: https://www.amazon.com/dp/007143321X/ref=pd_lpo_sbs_dp_ss_2?pf_rd_p=b4bbef4e-170e-463d-8538-7eff3394b224&pf_rd_s=lpo-top-stripe-1&pf_rd_t=201&pf_rd_i=1872811035&pf_rd_m=ATVPDKIKX0DER&pf_rd_r=QSE0VY37D98AAMGXFT2X&pf_rd_r=QSE0VY37D98AAMGXFT2X&pf_rd_p=b4bbef4e-170e-463d-8538-7eff3394b224
Kendall, Stephen & Jonathan Teicher, Residential Open Building, accessed at: https://www.amazon.com/Residential-Open-Building-Stephen-Kendall/dp/0419238301
Mowatt, Kevin. Adaptive Housing: Tansformation and Growth in the Urban Environment, Unpublished Master of Architecture Thesis, School of Architecture, Art and Preservation, Roger Williams University, 2010.
Phillips, Alan. Mixed Used Development Design, accessed at: https://www.amazon.com/Best-Mixed-Use-Development-Design/dp/0823062333
Rapaport, Amos. Human Aspects of Urban Form, New York: Pergamon, 1977.
Schneider, Tatjana & Jeremy Till. Flexible Housing, Oxford: Architectural Press, 2007.
Wentling, James W. Housing by Lifestyle, New York: McGraw-Hill, 1990.
Zeidler, Eberhard. Multi-use Architecture in the Urban Context, Van Nostrand Reinhold, 1985.
URL1: Flexible Housing, Retrieved December 12, 2010, from: http://www.afewthoughts.co.uk/flexiblehousing/
URL2: UK Apartment Guidlines, Department of the Environment, Community and Local Government December 2015, Retrieved March 20, 2018, from: https://www.housing.gov.ie/sites/default/files/publications/files/apartment_guidelines_21122015.pdf
URL3: The ‘Housing standards review’ (HSR), Retrieved March 20, 2018, from: https://www.designingbuildings.co.uk/wiki/Technical_housing_standards_-_nationally_described_space_standard
URL4: Floor area per Person, Retrieved March 20, 2018, from: http://www.un.org/esa/population/pubsarchive/chart/14.pdf
URL5: شهرداري تهران، اطلس شهر تهران, Retrieved March 20, 2018, from: http://atlas.tehran.ir/Default.aspx?tabid=100
مسابقات
جوایز
نشریات