محسن فروغی

 پس از تحصیلات مقدماتی به دارالمعلمین مرکزی که عموی او ابوالحسن فروغی تاسیس کرده بود وارد شد و هفت سال در آن مدرسه درس خواند. در اوایل سال 1306(ه.ش) (این تاریخ در مجله آرشیتکت سال 1308 خورشیدی ذکر شده است) جهت ادامه تحصیل به فرانسه رفت. ابتدا در رشته ریاضیات ثبت ­نام کرد. سپس وارد مدرسه عالی "بوزار" شد. در سال 1312(ه.ش) در رشته معماری از این مدرسه فارغ­ التحصیل شد. چندی در پاریس نزد استادان خویش کارآموزی کرد تا این­که در سال 1317(ه.ش) (این تاریخ در مجله آرشیتکت سال 1315 خورشیدی ذکر شده است) به ایران بازگشت. ابتدا در دانشسرای عالی و بعد در دانشکده فنی به تدریس تاریخ هنر و تاریخ معماری پرداخت. فروغی معاون و رئیس کارگاه معماری آن دانشکده و پس از چندی از سوی شورای استادان به ریاست دانشکده برگزیده شد و قریب 15سال در آن سمت خدمت کرد.

فروغی در دوره نوزدهم مجلس شورای ملی از تهران نماینده شد؛ ولی قبل از اتمام دوره به علت داشتن شغل آزاد و مقاطعه کاری از نمایندگی کناره­ گیری نمود.

فروغی تبحر خاصی در شناخت عتیقه داشت. او یکی از عتیقه شناسان به نام ایران بود و دو سال قبل از مرگش مجموعه نفیس بی­نظیر عتیقه­ های خود را به اداره باستان­شناسی ایران اهدا نمود. 

 اگر چه نگاه فروغی به معماری نگاهی مدرن بود اما وی با اصول و عناصر معماری سنتی چون ایوان و کاشیکاری و... به خوبی آشنایی داشت. این شیوه طراحی به خوبی در ساختمان بانک ملی که تضادی بین مصالح نوین و طراحی داخلی و نمای سنتی است، خود نمایی می‌کند.

او همچنین منازل و ویلاهای مسکونی متعددی را در تهران طراحی نموده که در آنها به جای شیوه مرسوم و سنتی تقسیم فضاها در پلان بر اساس میزان عمومی و خصوصی بودن آنها، شیوه مدرن طراحی فضاهای کاربردی را پیاده سازی کرد.

محسن فروغی معمار مدرنیستی بود که به تاریخ و پیشینه فرهنگی ایران عشق می ورزید. او برداشت فرمال و ظاهری از تاریخ را سطحی نگری همکاران جوان خود می دانست و بر این عقیده بود که رابطه ساختمان ها را از نظر سبک و شکل می توان به دو دسته تقسیم کرد : رابطه ظاهری و رابطه حقیقی. برای فروغی رابطه ظاهری به مانند ساختمان های ساخته شده در ابتدای دوره شکل گیری معماری ساسانی است که با الگوبرداری از معماری هخامنشی درصدد خلق شباهت بین معماری ساسانی و هخامنشی بودند. به زعم او نقش و نگارهای موجود در معماری ساسانی، کپی فرمال از تزئینات هخامنشی است و هیچ وقت شاهد شکل گیری روح معماری هخامنشی در دوره ساسانی نبودیم.

این نکته را نباید فراموش کرد که التقاط گرایی طرح های فروغی عمدتا از نظر کاربردی است تا کپی فرمال عناصر سنتی ایرانی – اسلامی. به عنوان نمونه می توان به استفاده از کاشیکاری در بناهای او اشاره نمود. استفاده ی او از کاشیکاری صرفا تزئینی نبوده، بلکه از نظر کاربردی نیز به آن توجه شده است. او در این باره می نویسد: از مصالحی که در ساختمان های ایرانی برای زینت به طور منطقی استفاده شده کاشی را میتوان نام برد. کاشی های ایوان در خارج و داخل ساختمان هم زینتی عالی و هم عایقی صحیح برای جلوگیری از نفوذ سرما و گرما می باشد. ضمنا شستشو و تمیز کردن بنا را سهل می کند.

وی برای شروع فعالیت های معمارانه اش نپذیرفت که سنت ها را به منزله ی مدلی در معماری نو خود قرار دهد، چون جنبش مدرن در ضمیر و فکرش راه یافته و این آگاهی کامل از شروع دورانی تازه را می نماید که فروغی در گسترش و به مرحله عمل درآوردنش از طریق خلق فضاهای معماری می کوشید. او آگاهانه در این راه گام زد و با جهان بینی که داشت، بنیان و شالوده ی معماری نوین ایران را پی ریخت.

نقش دیگرش تأمل و تعمق در مورد پدیده های زمان و انتقال آن به دیگران از طریق تدریس  در دانشگاه بود. فعالیت های وی به دو دسته تقسیم می شود: 1- زمینه سیاسی 2- زمینه فرهنگی

در عالم سیاست فروغی پس از بازگشت به ایران به نمایندگی مجلس شورای ملی (سابق) رسید. او فعالیت های سیاسی را همیشه حفظ کرد تا این که به مقام سناتوری نائل آمد و نماینده مجلس سنا شد.

فروغی در زمینه فرهنگی در سه محور فعالیت داشت. الف- آموزش معماری ب- معماری (ساختمان سازی) ج- باستان شناسی و هنرها

کارهای فروغی را می توان جزو معماری نظام یافته ی پهلوی اول به حساب آورد. ساختمان هایش بیشتر از بیان معماری عقلایی برخوردار است و ضمن عریض و طویل بودن از یک سبکی و ظرافت و وقاری به خصوص بهره مند است.