قاعده لاضرر و رعايت آن در اصول معماری و شهر سازی اسلامی

يكی از كارهای بسيار ضروری و مهم در رابطه با بحث معماری و شهرسازی اسلامی تطبيق مقررات و الگوهای جاری معماری و شهرسازی با قاعده لاضرر می باشد كه از مشهورترين قواعد فقهی اسلام می باشد و يكی از امتيازات اين قاعده اين است كه بر قاعده تسليط تقدّم دارد. به عبارت ديگر قاعده لاضرر به منظور محدودكردن اقتدارات و اختيارات قاعده تسليط مقرر گرديده يعنی در نظام اسلامی به صرف مالک بودن نمی توان هر نوع تصرفی را شخص در ملك خود اعمال نمايد و به موجب قاعده لاضرر تصرفات در ملك شخصی بايستی مبتنی بر اصول و ضوابطی باشد كه سبب اضرار به ديگران نگردد حال اين ضرر مادی يا معنوی باشد فرق نمی كند و اولين قدم بررسی وضعيت كنونی شهرها مخصوصاً شهرهای بزرگ نظير تهران و تطبيق آن با قاعده لاضرر می باشد و در صورت تعارض با قاعده لاضرر، رسيدن با الگوهای مناسب معماری و شهرسازی است كه منطبق با مقررات و ضوابط باشد و لذا قاعده لاضرر می تواند به عنوان مبنا و زيربنای ضوابط و مقررات معماری و شهرسازی اسلامی قرار گيرد.