طرح پیشنهادی اشکان قشقایی و همکاران برای دهمین دوره جایزه معماری میرمیران (معماری، از زمین تا آسمان)

ﻣﻌﻤﺎری؛ از زﻣﯿﻦ ﺗﺎ آﺳﻤﺎن

ﺳﻮدای دﺳﺘﯿﺎزی ﺑﻪ  آﺳﻤﺎن در اﻋﻤﺎق ذﻫﻦ اﻧﺴــــﺎﻧﯽ ﻣﺎ در ﺟﺮﯾﺎن اﺳﺖ.

  ﺳﺰار ﭘﻠﯽ  

   داﻣﻦ ﮔﺴـﺘﺮی زﯾﺴــﺘﮕﺎه ﻫﺎی ﺟﻤﻌﯽ ﺑﺮ ﭘﻬﻨﮥ زﻣﯿﻦ از ﻫﻨﮕﺎﻣﮥ ﺗﺸــﮑﯿﻞ ﮐﻠﻮﻧﯽ ﻫﺎی اﻧﺴﺎﻧﯽ آﻏﺎز ﺷﺪ. اﻣﺎ رﺷﺪ ﺷﺘﺎﺑﺎن اﯾﻦ ﮔﺴـﺘﺮش در ﻗﺮن ﺑﯿﺴـﺘﻢ و ﻗﺮن ﺣﺎﺿﺮ، ﭼﺎﻟﺸـﯽ ﻣﻬﻢ ﭘﯿﺶ روی ﺟﺎﻣﻌﮥ اﻧﺴـﺎﻧﯽ ﮔﺬارده اﺳﺖ. ﺷﻬﺮﻫﺎی وﺳﯿﻊ راه ﺣﻞ را رﺷﺪ ﻋﻤﻮدی و ﺑﺮﭼﯿﺪن داﻣﺎن از ﭘﻬﻨﻪ زﻣﯿﻦ ﯾﺎﻓﺘﻨﺪ. ﻣﻔﺮوض آن ﺑﻮد ﮐﻪ ﺑﺎ رﻫﺎ ﺷـﺪن زﻣﯿﻦ از اﺷــﻐﺎل ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎ، ﻣﻨﻈﺮ ﻃﺒﯿﻌﯽ از دﺳﺘﺮﻓﺘﻪ، ﺑﻪ دﺳﺖ ﺧﻮاﻫﺪ آﻣﺪ. اﻣﺎ ﮔﻤﺎن ﻧﻤﯽ رود ﻏﺎﯾﺖ ﻗﺪ ﮐﺸـﯿﺪن آﺳﻤﺎﻧﺨﺮاﺷﻬﺎ در ﻣﯿﺎن ﺷﻬﺮﻫﺎ و در ﻫﻤﺴـﺎﯾﮕﯽ ﺑﻨﺎﻫﺎی ﮐﻮﺗﺎه ﭼﯿﺰی ﺟﺰ ﺑﺮ ﻫﻢ ﺧﻮردن ﺗﻌﺎدل و ﻧﺎﭘﺎﯾﺪاری ﺑﺎﺷـﺪ. ﮔﻮاه آن ﺷـﻬﺮﻫﺎی ﮐﻮﭼﮏ و ﺑﺰرﮔﯽ ﮐﻪ در رﻗﺎﺑﺖ دﺳﺖ ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺑﻨﺎﯾﯽ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻠﻨﺪﺗﺮ، ﻃﺒﯿﻌﺖ را ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﯿﺸــﺘﺮ ﺗﺨﺮﯾﺐ ﮐﺮدﻧﺪ. از ﺳﻮی دﯾﮕﺮ ﺳﻄﻮح اﻓﻘﯽ رﻫﺎﺷﺪه از اﺷﻐﺎل ﻧﯿﺰ، ﻋﺮﺻﮥ ﺗﻼش اﺑﺘﺮی در ﻣﺴــــﯿﺮ ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزی ﻃﺒﯿﻌﺖ در ﺷﻬﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. اﻣﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺳﻮﯾﯽ رﻓﺖ ﮐﻪ ﺷﻬﺮ را ﺑﺎ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﻫﻤﺮاﺳﺘﺎ و ﻣﻨﻄﺒﻖ ﮐﺮد. ﻣﺎﻧﻨﺪ روﯾﮑﺮد ﭘﯿﺸﯿﻨﯿﺎن در ﺟﺎﻧﻤﺎﯾﯽ ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﻫﺎ در ﺑﺴـﺘﺮ ﻃﺒﯿﻌﺖ. آﻧﺠﺎ ﮐﻪ رودی روان ﺑﻮده، ﺳــﺎﺧﺘﻤﺎن ﻫﺎ ﺑﺎ ﭘﯿﭻ و ﺧﻤﻬﺎی رود ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺷــﺪه اﻧﺪ. آﻧﺠﺎ ﮐﻪ زﻣﯿﻦ ﺑﻪ ﮐﻮه ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ، ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﻫﺎی ﺻﺨﺮه ای رخ ﻧﻤﻮده اﻧﺪ.

ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد اﯾﻦ ﭘﺮوژه در روﺑﻪ روﯾﯽ ﺑﺎ ﻣﺴﺌﻠﻪ رﺷﺪ ﻋﻤﻮدی ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن، ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﯽ ﺑﺎ ﺑﻠﻨﺪی ﻫﺎی زﻣﯿﻦ اﺳﺖ. آﻧﺠﺎ ﮐﻪ زﻣﯿﻦ ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﻮی آﺳﻤﺎن دارد، ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺴــﺘﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻠﻨﺪ مرتبه های اﻣﺮوزی ﺑﺎﺷﺪ. ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮان ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻓﻨﺎوری، دﯾﻮارﻫﺎی ﺧﺸـــــﻦ را ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻔﻆ ﺳـﻄﻮح ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺖ. ﮐﻮﻫﻬﺎ و ﺻــﺨﺮه ﻫﺎ ﻋﺮﺻــﻪ ﻫﺎی ﻓﺮاﻣﻮش ﺷﺪﻫﺎی ﺑﺮای ﮐﺸﻒ راه ﺣﻞ ﻫﺎی ﭘﺎﯾﺪار و ﺗﺎزه ﻫﺴﺘﻨﺪ. راه ﺣﻞ ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﺎر ﺑﻪ ﺟﺎی دﺳﺘﺎﻧﺪازی ﺑﻪ ﻃﺒﯿﻌﺖ، زﯾﺮ ﺳﺎﯾﻪ آن ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ.