کاربست اخلاق زیستی در شهرسازی اسلامی

بی‌توجهی به حفاظت از طبیعت که عمدتا به علت عدم پشتوانه اخلاقی از سوی جوامع و مردم است و منجر به بحران محیط‌زیست شده، امروزه دچار تغییر نگرش در مواجهه با طبیعت و تدوین قوانین بین‌المللی شده است و مذهب به مثابه محرکی جهت این تغییر نگرش‌ها و تدوین کننده اخلاق، عاملی در رفع بحران‌های زیستی در نظر گرفته شده است. این پژوهش تلاش دارد تا در مبحث حاضر به بازشناسی مفهوم اخلاق در پرتو اندیشه و اصول اسلامی در فضای کالبدی بپردازد و راهبردهایی جهت بهره برداری مناسب از محیط زیست ارائه کند. روش پژوهش حاضر روش تحلیلی-توصیفی و روش نمونه موردی است که ابتدا روی مبانی نظری مدرن و دینی در زمینه برخورد کالبدی با شهر و معماری مورد مطالعه قرار گرفته است و در پژوهش موردی نیز با کاربست این چهارچوب، نمونه‌های شاهد را در شهر اسلامی به عنوان کالبد قابل اعتنا سنجیده و صحت سنجی می‌کند. بررسی ها حاکی از این واقعیت است که مبانی اسلامی از محیط زیست حمایت فرهنگی، دینی و اخلاقی همگانی کرده است و در زیست‌بوم‌های مختلف به روش‌های متنوع، کالبد ویژه ارایه داده، به‌گونه-ای که گاه سنت اسلامی با بکارگیری بیان نو، احترام به طبیعت را به تمامی نشان داده است. شهرهای سنتی مصداق آموزه‌های اسلامی است که بهترین شرایط محیط زیستی را برای انسان فراهم می‌کردند و در عین شرایط اقلیمی نامناسب از طبیعت در طراحی و ساخت شهر جهت ادامه حیات کمک می گرفته است.

Most of the damages to nature are brought about through negligence in putting living ethics into practice by city dwellers. This critical ignorance which is becoming a worldwide environmental crisis has put forward a change in attitude towards nature and its international constitutions and laws. In this regard, religious recommendations and regulations have been considered as significant influences through this change towards better living conditions. This research attempts to address the concept of morality in the light of Islamic thoughts and principles in physical space and provide strategies for proper exploitation of the environment. The method of this research is descriptive-analytic case study which first surveys modern religious theories with regard to the body of the desired cities and their architecture and then in case studies these theories are put into practice in order to provide a framework to study and verify these Islamic cities as significant samples. The studies show that the basic Islamic thoughts about environment have promoted universal, cultural, religious, and moral supports and have introduced a special framework in different environments, as is the case with the Islamic tradition by applying a new expression, to show the respect for nature in all possible aspects. Regardless of unfavorable climate changes, traditional cities in Iran are examples of Islamic teachings which provide the best environmental conditions for human beings in which nature is employed in designing and city architecture.

(907.0 کیلوبایت) دانلود مقاله