شناسایی مولفه های زمانی موثر در طراحی شهری حضورپذیر
Understanding Temporal Factors in an Attendable Urban Design
زمان همواره مورد توجه نظریه پردازان معماری و شهرسازی بوده، اما بررسی ها در این زمینه با تاکید بر جنبه های زیبایی شناختی صورت گرفته است. در حالی که بی توجهی به تاثیر آن بر حضورپذیری فضاهای شهری سبب شده که انسان امروزی، تحت تاثیر ادراک ضرب آهنگ تند کلانشهرها، تمایلی برای حضور در فضاهای شهری را نداشته باشد و به دنبال آن از تعامل کامل با محیط و سایر انسان ها در قالب برخوردهای از پیش تعیین نشده بازبماند. در این پژوهش مولفه های موثر بر حضورپذیری فضاهای شهری در بعد زمان شناسایی و در بستر محله حسین آباد اصفهان ارزیابی شده است. در طول پژوهش از روش های ریتم آنالیز، تحلیل چیدمان فضایی، برداشت میدانی، و مصاحبه بهره گرفته شده است. نتایج بررسی ها نشان می دهد که فقدان تنوع و پیچیدگی در ساختار فضایی و فعالیتی، مدیریت زمانی نادرست، و منظر بصری خسته کننده سبب کاهش حضورپذیری فضاهای عمومی محله شده است.
Time has always attracted the attention of architecture and urban design theoreticians, but this has always been studied in aesthetic terms. Meanwhile, the lack of attention to time’s effects on the attendability of urban spaces has resulted in people’s reluctance to be present in urban spaces. To put it in contemporary terms, the accelerating urban rhythms have stopped people from unplanned interactions with other people and the environment. The present research identifies the temporal factors effective on attendability, and assesses them in the context of Isfahan’s Hossain Abad district. The methods used include rhythm analysis, spatial layout analysis, field survey, and interviews. The results show that the lack of variety and complexity in spatial and activity structures, incorrect time management, and boring visual landscapes have resulted in a reduced attendability in the district’s public spaces.
مشخصات مقاله
استوار، نيما و همکاران. «آميختهپژوهي مؤلفههاي مؤثر بر ادراک حس زمان در مکان شهري؛ مطالعة موردي: ميدان نقش جهان اصفهان»، در فصلنامة علميـ پژوهشي مطالعات شهري، ش 16 (پاييز 1394)، ص 39- 54.
آگوستين، اورليوس. اعترافات آگوستين قديس، ترجمة افسانه نجاتي، تهران: پيام امروز، 1382.
بانيمسعود، امير. معماري غرب، تهران: انتشارات هنر معماري قرن، 1392.
بسلمن، پيتر. «تصويرهاي متحرک»، در متيو کرمونا و استيو تيزدل، خوانش مفاهيم طراحي شهري، دانشگاه شهيد بهشتي، 1390.
بل، سيمون. عناصر طراحي بصري معماري منظر، ترجمة محمد احمدينژاد، اصفهان: خاک، 1386.
پرتوي، پروين. پديدارشناسي مکان، تهران: انتشارات تأليف، ترجمه و نشر آثار هنري متن، 1392.
جبلعامليان، نيلوفر. ارتقاي قابليت حضورپذيري فضاهاي شهري با تأکيد بر زندگي روزمره شهروندان در بستر فضاـ زمان؛ نمونة موردي: شهر اصفهان، دانشکده معماري و شهرسازي، دانشگاه هنر اصفهان، 1396.
جيکوبز، جين. مرگ و زندگي شهرهاي بزرگ امريکايي، ترجمة حميدرضا پارسي و آرزو افلاطوني، انتشارات دانشگاه تهران، 1392.
دهخدا، علياکبر. لغتنامه دهخدا، انتشارات دانشگاه تهران، 1377.
رضازاده، راضيه. «طراحي شهري زمان؛ سرعت و ضربآهنگ زندگي شهري»، در مجلة مديريت شهري، ش 9 (مرداد 1381)، ص 54-63.
رونبرگر، کلاوس. «هانري لوفور و زندگي روزمره؛ در جستوجوي ممکن»، ترجمة استفان کيفر و نيل برنر، در کانيشکا گونواردنا و همکاران، فضا، تفاوت، زندگي روزمره، ترجمة افشين خاکباز و محمد فاضلي، تهران: انتشارات فرهنگ و شهر، 1393، ص 255-276.
زيمل، گئورگ. «کلانشهر و حيات ذهني»، ترجمة يوسف آباذري، در نامة علوم اجتماعي، جلد دوم، دانشگاه تهران، 1372.
سوري، الهام و همکاران. «مفهوم حس زمان و کاربرد آن در طراحي شهري»، در مجلة هويت شهر، ش 13 (بهار 1392)، ص 73-82.
شکيبامنش، امير. بررسي تأثيرات پيکربندي فضايي و ساختار کالبدي بر تجربة ادراک زمان ذهني عابرين پياده، با بهرهگيري از رويکرد واقعيت مجازي، پاياننامة دکتراي شهرسازي، دانشگاه علم و صنعت، 1392.
قلعهنويي، محمود و نيلوفر جبلعامليان. «کاربرد ريتمهاي شهري در فرايند طراحي فضاهاي شهري؛ نمونة موردي: فضاهاي شهري محلة جلفاي اصفهان»، در صفه، ش 71 (زمستان 1394)، ص 67-90.
کالن، گوردن. گزيدة منظر شهري، ترجمة منوچهر طبيبيان، انتشارات دانشگاه تهران، 1387.
کرمونا، متيو. فضاي عمومي معاصر؛ نقد و طبقهبندي آن، ترجمة آرش ثقفي اصل و اکبر عبداللهزاده طرف، تهران: طحان، 1394.
کرمونا، متيو و همکاران. مکانهاي عمومي فضاهاي شهري، ترجمة فريبا قرائي و همکاران، تهران: دانشگاه هنر، 1391.
کستلز، مانوئل. عصر اطلاعات: اقتصاد، جامعه و فرهنگ، ترجمة حسن چاوشيان، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، 1384.
گاتدينر، مارک. «مارکس زمان ما: هانري لوفور و توليد فضا»، در آيدين ترکمه، درآمدي بر توليد فضاي هانري لوفور، تهران: انتشارات تيسا، 1393، ص 9-21.
گروتر، يورگ کورت. زيباييشناسي در معماري، ترجمة جهانشاه پاکزاد و عبدالرضا همايون، دانشگاه شهيد بهشتي، 1390.
گلرخ، شمين. قرارگاه رفتاري؛ واحدي براي تحليل محيط، تهران: انتشارات آرمانشهر، 1391.
گل، يان. شهر انساني، ترجمة علي غفاري و ليلا غفاري، انتشارات دانشگاه شهيد بهشتي، 1394.
ــــــــ . فضاهاي عمومي و زندگي جمعي، ترجمة علي غفاري و صادق سهيليپور، دانشگاه شهيد بهشتي، 1389.
مدنيپور، علي. طراحي شهر خرد: مباني و چارچوبها، ترجمة بهادر زماني، انتشارات دانشگاه تهران، 1390.
معظمي، منوچهر. «تلقي استاد از فضا و تأثير آن بر آموزش معماري»، در نشرية هنرهاي زيباـ معماري و شهرسازي، ش 48 (زمستان1390)، ص 57- 68.
مکاندرو، فرانسيس تي. روانشناسي محيطي، ترجمة غلامرضا محمودي، تهران: نشر وانيا، 1391.
هايدگر، مارتين. مفهوم زمان، ترجمة نادر پورنقشبند و محمد رنجبر، آبادان: نشر پرسش، 1387.
Angrilli, A., et al. “The Influence of Affective Factors on Time Perception”, in Perception and Psychophysics, Vol. 59(6) (1997), pp. 972-982.
Block, Richard.A. & Dan Zakay. “Prospective and Retrospective Duration Judgments: A Meta-Analytic Review”, in Psychonomic Bulletin & Review, 4 (1997), pp.184-197.
Chan, Chiu-shui. “Phenomenology of Rhythm in Design”, in Frontiers of Architectural Research, 2012, pp. 253-258.
Elden, Stuart. ”Space”, in Rob Kitchin & Nigel Thrift (eds.), International Encyclopedia of Human Geography, Uk: Elsevier,Vol.10 (2009), pp. 262-267.
Feruin, J. Pedesteians, Planning and Design, Metropolitan Association of Urban designers and Environmental Planners, Inc.New York, 1971.
Figueiredo, Lucas. Mindwalk 1.0, Spacesyntax Software, Brazil, accessed at: http//www.mindwalk.com.br/papers/figueiredo-2005-space-syntax-software-en.
Flaherty, Michael. A Watched Pot: How We Experience Time, New York university press, 1999.
Fraisse, Paul. “Perception and Estimation 0f Time”, in Annual Review of Pcychology,Vol.35 (1984), pp. 1-36.
Girot, Christophe. “Vision in Motion; Representing Landscape in Time”, in Charles Waldheim (ed.), The Landscape Urbanism Reader, New York: Princeton Architectural Press, 2006.
Harvey, David. “Space as A Keyword”, in Noel Castree & Derek Gregory (eds.), A Critical Reader, Blackwell, 2006, pp. 270-293.
Isaacs, Raymond. “The Subjective Duration of Time In Experience Of Urban Places”, in Journal Of Urban Design, Vol.6 (2001), pp: 109-127.
Koch, Daniel & Monica Sand. “Rhythmanalysis– Rhythm as Mode, Methods and Theory for Analysing Urban Complexity”, in Mohsen Aboutorabi & Andreas Wesener (eds.), Urban Design Research: Method and Application, Birmingham: Birmingham City University (BCU), 2010, pp. 61-73.
Lefebvre, Henri & Catherine Regulier. “Attempt To Rhythmanalysis Of Mediterranean Cities”, in Writing On Cities, Trans. Elizabeth Lebas & Eleonore Kofman, Malden: Blackwell, 1996.
Lefebvre, Henri. Critique Of Every Day Life, Vol. 1, Trans. John Moore, London, New York: Verso, 1991.
________ . Rhythmanalysis: Space, Time and Everyday Life, Trans. Stuart Elden & Gerald Moore, London: Continuum, 2004.
________ . State, Space, World, Selected Essays, Edited by Neil Brenner & Stuart Elden, Trans. Gerard Moore & Neil Brenner & Stuart Elden, University Of Minnesota Press, 2009, pp. 185-195.
Le Poidevin, Robert. The Experience And Perception Of Time In Stanford Encyclopedia Of Philosophy, Edited By Edward N.Zalta, 2009, Available at: http//: plato.stanford.edu/entries/time-experience/
Madanipour, A. Design of Urban Space, An Inquiry into a Socio-spacial Process,University of Newcastle, Newcastle upon Tyne,UK, 1996.
Mareggi, Marco. “Urban Rhythms in The Contemporary City”, in Urban & landscape Perspectives, Vol. 15 (2013), pp. 3-20.
Merrill D.St. Urban Rhythms, A School of Music and Mixed-Use Project for Washington, DC, 1999.
Milgram, Stanley. “The Experience of Living In Cities”, in Science, No. 167 (1970), pp. 1461-1468.
Ngesan, Mohd Riduan & Hafazah Abdul Karim. “Night Time Social Behavior in Urban Outdoor Spaces of Shah Alam”, in Procedia - Social and Behavioral Sciences, No. 50 (2012), pp. 959 – 968.
Roeckelein, J.E. The Concept of Time in Psychology: A Resource Book and Annotated Bibliography, Westport: Greenwood Press, 2000.
Sadalla, E. & V. Sheets & G.Mc Creth. “The Cognition of Urban Tempo”, in Journal of Environment And Behavior, Vol. 22 (1990), pp. 230-254.
Thomas, Ewart A.C. & Wanda B. Weaver. “Cognitive Processing and Time Perception”, in Perception and Psychologysics, Vol. 17, No. 4, pp: 363-367
Wunderlich, Filipa Matos. “Walking And Rhythmicity: Sensing Urban Space, Walk21-Vi Everyday Walking Culture”, The 6th International Conference On Walking In The 21stcentury, 2005.
________ . “Place-Temporality and Urban Place-Rhythms in Urban Analysis and Design: An Aesthetic Akin To Music”, in Journal of Urban Design, No. 3 (2013), pp. 383-408.
________ . “Symphonies of Urban Place:Urban Rhythmes as Traces of Time in Space”, in Journal of KOHT ja PAIK / Place & Location Studies in Environmental Aesthetics and Semiotics, No. 5 (2008), pp. 91-111.
Zerubavel, Eviatar. Hidden Rhythms: Schedules and Calendars in Social Life, University of Chicago Press, 1981.
مسابقات
جوایز
نشریات