برج مسکونی در قاب سینما؛ واکاوی نشانه‌شناختی ساختمان‌های بلند مسکونی در سینمای بعد از انقلاب اسلامی ایران
Residential Tower in the Cinema Frame; Semiological Exploratory Study of High-rise Residential Buildings in the Cinema after the Islamic Revolution of Iran
اشتراک گذاری
اشتراک در شبکه های اجتماعی :
گزارش خطا
بیان مسئله:نقش عوامل فرهنگی-اجتماعی در شکل‌گیری اثر معماری و چگونگی تأثیرگذاری بافت غیرمادی در انتقال معنای آثار معماری،درکنار عوامل متعدد منتهی به ایجاد سرپناه، مطرح است. یکی از پدیده‌های معماری که می‌تواند انعکاسی از گفتمان‌های اجتماعی در خوانش معنا باشد، «ساختمان‌های بلند مسکونی» است. در این میان، عرصة ارتباط معماری و سینما به عنوان محملی برای بررسی و متقاعدسازی مخاطب بارها مورد انتفاع هردو حوزه بوده است.
هدف: این پژوهش، به دنبال بررسی چگونگی امکان بهره‌مندی از روش‌های تحلیل گفتمان و نشانه‌شناسی آثار معماری و جستجوی رویه‌ای برای دریافت معانی است که مؤید تأثیر بافت فرهنگی–اجتماعی جامعة مخاطب اثر معماری باشد. با این هدف پس از بررسی آرشیو سینمای ایران، تحلیل‌هایی با هدف تطبیق و شناسایی هم‌آمیختگی فضای گفتمانی آثار سینمایی با آثار معماری ارائه شده است.
روش تحقیق:این پژوهش با استفاده از اسناد کتابخانه‌ای و سینمای ایران به روش تفسیری و واکاوی نشانه‌شناسی گفتمانی، با معرفی فیلم‌های سینمایی به عنوان یک منبع نشانه‌شناختی، به کندوکاو گفتمان‌های قالب مطرح در نمونه فیلم‌هایی پرداخته که به شکلی با موضوع ساختمان‌های بلند مسکونی، تولید شده‌اند. سپس از طریق مطالعة بینامتنی، بخشی از معنای معماری را به صورت باز و سیال دریافت کرده است. یافته‌های این پژوهش، به صورت توصیفی-تحلیلی ارائه شده است.
نتیجه‌گیری:نشانه‌شناسی گفتمانی می‌تواند راهبردی منطقی برای خوانش معنای معماری باشد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ساختمان‌های بلند مسکونی از یک طرف، در چالش با انسجام اجتماعی، حریم خصوصی و ابعاد همسایگی و از طرف دیگر زمینه‌ساز مادی‌گرایی، فردگرایی و تظاهر هستند. این موارد بیشتر در طبقة متوسط جامعه انعکاس یافته و همگام با صیرورت نقش اجتماعی زنان و الگوی جدید خانواده است. خوانش این معانی و قرینه‌سازی، همزمان با ضرورت ایجاد ساختمان‌های بلند مسکونی، می‌تواند به تحول در طراحی این نمونه معماری منتهی شود.
Statement of the problem:In addition to the many factors leading to the creation of shelter, the role of sociocultural factors in the creation of the effects of immaterial tissue on the transfer of the meaning of architectural works is modeled. One of the architectural phenomena that can be a reflection of social discourse in its reading is "high-rise residential buildings." Meanwhile, the relationship between architecture and cinema, which has been used for many times in both areas, is the venue for review and convincing the audience.
Purpose:The purpose of this study is to investigate how the discourse and semiotic analysis methods can be applied to architectural works and a systematic search for the meanings that have been shown to influence the impact of the cultural and social context on the emotional audience. With this aim, after analyzing the archive of Iranian cinema, analyzes have been presented with the aim of matching and identifying the interconnectedness of the discursive space of cinematic works with architectural works.
Research method:This study, using the library and cinema documents of Iran, in a discursive semantic manner, introduces movies as a semiotic source. It also analyzes the format of discourses in samples of films which deals in a way with the theme of high buildings. Then, through intertextualization, it has received some of the meaning of architecture in an open and fluid form. The findings of this research have been presented through descriptive-analytic method.
Conclusion:Discourse semantics can be a logical reason for reading the meaning of architecture. Considering the social cohesion of high-rise residential buildings, one can say that they make privacy and neighborhood borders. Such buildings are the basis of materialism, individualism and ostentation, which are more reflected in the middle class of society. It is also in line with the growth of the social role of women and the new model of the family. Reading these meanings and this mirroring, together with the need for high-rise residential buildings, can lead to a transformation in the design of this architectural example.
(665.2 کیلوبایت)
دانلود مقاله
مشخصات مقاله
•آصفی، مازیار و ایمانی، الناز. (1395). بازتعریف الگوهای طراحی مسکن مطلوب ایرانی-اسلامی معاصر با ارزیابی کیفی خانه‌های سنتی. پژوهش‌های معماری اسلامی،4 (11): 75-58.
•آقاگل‌زاده، فردوس؛ ارجمندی، معصومه؛ گلفام، ارسلان و کرد زعفرانلوکامبوزیا، عالیه. (1389). کارآمدی الگوی تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف در نقد و برابری ارزیابی‌ها در متون ترجمه شدة «خواهران» اثر جیمز جویس. فصلنامة پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی،1(3): 24-1.
•آقالطیفی، آزاده. (1391). الگوی تعامل انسان و خانة معاصر در ایران. رسالة دکتری منتشره نشده. دانشگاه تهران: تهران، ایران.
•ارژمند، محمود و خانی، سمیه. (1391). نقش خلوت در معماری خانة ایرانی. مطالعات شهر ایرانی-اسلامی، (38): 27-7.
•ارمغان، مریم. (1393). تأثیر تحول سبک زندگی در معماری خانه‌های معاصر. رسالة دکتری منتشر نشده. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز: تهران، ایران.
•اکرمی، غلامرضا و زارع، فائزه. (1392). طراحی خانه در بافت سنتی شهری، مطالعة موردی: طراحی در بافت سنتی قم. هنرهای زیبا، 18(2):68-55.
•اخوت، هانیه؛ امیرخانی، آرین و پورجعفر؛ محمدرضا. (1388). تحلیل تطبیقی مفهوم حرکت در فضای سینما و معماری. کتاب ماه هنر، (134):16-12.
•بابک معین، مرتضی. (1394). معنا به مثابة تجربه‌زیسته؛ گذر از نشانه‌شناسی کلاسیک به نشانه‌شناسی با دورنمای پدیدارشناسی، تهران : سخن.
•برادی، لی‌ئو و کوئن، مارشال. (1396). نظریه و نقد فیلم1؛ زبان سینما. ت: بابک تبرائی. تهران: حکمت سینا.
•بلیلان اصل، لیدا و اسکندری، مریم. (1396). ویژگی‌های معمارانه مکان در طراحی صحنه‌هایی با هویت ملی در فیلم «پری» اثر مهرجویی و «مادر» اثر حاتمی. مطالعات ملی، (71): 124-105.
•بمانیان، محمدرضا. (1377). بررسی عوامل مؤثر بر شکل‌گیری ساختمان‌های بلند در ایران. رسالة دکتری منتشر نشده. دانشگاه تهران: تهران، ایران.
•پناهی، سیامک؛ مختاباد امرئی، سیدمصطفی و نوابخش، مهرداد.(1387). بررسی و تحلیل نقش سینما در انتقاد از شهرسازی مدرن.هویت شهر،2 (2): 24-13.
•پوردیهیمی، شهرام. (1391). شهر، مسکن و مجموعه‌ها. تهران: آرمان شهر.
•چندلر، دانیل. (1387). مبانی نشانه‌شناسی. ت : مهدی پارسا. تهران: افست.
•حسنی میان‌رودی، نسیم؛ ماجدی، حمید؛ سعیده زرآبادی، زهراسادات و زیاری، یوسفعلی. (1396). واکاوی مفهوم خاطرة جمعی و بازیابی آن درفضاهای شهری با رویکرد نشانه‌شناسی. باغ نظر، 14(56): 32-17.
•حسینی، سیدباقر؛ امین‌زاده، الناز و باقری، وحیده. (1388). معماری و سینما، عناصر مکمل و هویت‌بخش فضا و مکان، آرمان‌شهر،2 (3): 120-113.
•حمزه‌نژاد، مهدی و دشتی، مینا. (1395). بررسی خانه‌های سنتی ایرانی از منظر پدیدارشناسان و سنت‌گرایان معنوی. نقش جهان،6 (2): 35-24.
دباغ، امیرمسعود و مختاباد امرئی، سید مصطفی. (1390). تأویل معماری پسامدرن از منظر نشانه‌شناسی. هویت شهر، 5 (9): 72-59.
•دباغ، امیرمسعود. (1391). تأثیر معماری متأخر غرب بر معماری معاصر ایران از منظر نشانه‌شناسی. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
•راودراد، اعظم و محمودی، بهارک. (1394). تخیل تهران، مطالعه منظر ذهنی شهر در سینمای دهة چهل و پنجاه ایران. تحقیقات فرهنگی ایران، 8 (4): 90-53.
•رحمانی، سارا. (1395). امکان‌پذیری ارتقاء معنی در مسکن حداقل.رساله دکتری منتشر نشده. دانشگاه شهید بهشتی: تهران، ایران.
•ساسانی، فرهاد. (1391). نشانه‌شناسی مکان (مجموعه مقالات هفتمین هم‌اندیشی نشانه‌شناسی). تهران: سخن.
•سجودی، فرزان. (1387). نشانه‌شناسی کاربردی. تهران: علم.
•سرمستانی، محمد؛ فروتن، منوچهر و طهوری، نیر. (1396). آفرینش شاعرانه در فضای شهری. واکاوی نشانه شناختی فضای شهری باغ بلند شیراز. هویت شهر، (34): 78-67.
•شعیری، حمیدرضا. (1388). از نشانه‌شناسی ساختگرا تا نشانه-معناشناسی گفتمانی. نقد ادبی،2 (8):51-33.
•شعیری، حمیدرضا و ترابی، بیتا. (1390). بررسی شرایط تولید و دریافت معنا در ارتباط گفتمانی. دو فصلنامه زبان پژوهی دانشگاه الزهرا(س)، 3 (6): 49-23.
•ضیابخش، ندا و مختاباد امرئی، سید مصطفی. (1389). معنابخشی عبادی نور طبیعی در فضاهای معماری دو فیلم «نور زمستانی» برگمن و «پری» مهرجویی. هنرهای زیبا، هنرهای نمایشی و موسیقی، (42): 70-59.
•غفاری، علیرضا و منصور فلامکی. (1395). بازتاب نظریه های نشانه شناسی در خوانش معماری و شهر. مدیریت شهری، (45):350-339.
•فرقانی، محمدمهدی و اکبرزاده جهرمی، سید جمال‌الدین. (1390). ارائة مدلی برای تحلیل گفتمان انتقادی فیلم. مطالعات فرهنگ،12(16): 157-129.
•فروتن، منوچهر. (1388). چگونگی فهم فضای معماری ایران از نگاره‌های ایرانی. رسالة دکتری منتشر نشده. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات: تهران، ایران.
•فروتن، یکتا و برزی، یکتا. (1393). راهبردهای طراحی صحنه‌های تهران دوران پهلوی اول در سینما و مجموعه‌های تلویزیونی (با نگاهی خاص به مجموعة تلویزیونی «مدار صفر درجه» در چارچوب نظری «شیوه‌های معماری دوران پهلوی اول» سیدمحسن حبیبی). هنرهای زیبا،21(1):14-1.
•قهرمانی، محمدباقر؛ پیراوی ونک، مرضیه؛ مظاهریان، حامد و صیاد، علیرضا. (1393). کالبد متحرک ناظر و شکل‌گیری سکانس‌های فضایی در معماری سینماتیک. هنرهای زیبا،19(4): 36-27.
•کالر، جاناتان. (1390). درجستجوی نشانه‌ها. ت: لیلاصادقی و تینا امرالهی. تهران: نشر علم.
•کامرانی، آویده. (1395). تبیین عوامل مؤثر بر انتقال پیام درمکان با استفاده از رویکرد نشانه‌شناسی. رسالة دکتری منتشر نشده. علم و صنعت: تهران، ایران.
•کریمی، فریبرز. (1394). ریخت‌شناسی ساختمان‌های بلند و کاربست عوامل و فاکتورهای مؤثر برجلوه‌های بصری مطلوب ساختمان بلند. رسالة دکتری منتشر نشده. دانشگاه تهران: تهران، ایران.
•کریمی‌مشاور، مهرداد؛ منصوری، سیدامیر و ادیبی، علی‌اصغر. (1389). رابطة چگونگی قرارگیری ساختمان‌های بلندمرتبه و منظر شهری. باغ نظر،7 (13): 99-89.
•گائینی، ابوالفضل و حسین‌زاده، امیر. (1391). پارادایم‌های سه‌گانه اثبات‌گرایی، تفسیری و هرمنوتیک در مطالعات مدیریت و سازمان. راهبرد فرهنگ، 5 (19):138-103.
•ماستری فراهانی، نجمه. (1391). طراحی ساختمان‌های بلندمرتبه اداری پایدار. رسالة دکتری منتشر نشده. دانشگاه تهران: تهران، ایران.
•متز،کریستین. (1395). نشانه‌شناسی سینما. ت: روبرت صافاریان.تهران: حکمت سینا.
•محمدی، مریم. (1394). تدوین اصول رمزگذاری در منظر شهری پایدار با بهره‌گیری از رویکرد نشانه‌شناسی. رسالة دکتری منتشر نشده. دانشگاه علم و صنعت: تهران، ایران.
•مفاخر، فرشاد؛ مختاباد امرئی، سیدمصطفی و افروز، غلامعلی.(1392). بررسی متقابل ساختار ذهنی آهسته گام در فضای معماری و سینما از منظر ژاک لاکان. هنرهای زیبا، هنرهای نمایشی و موسیقی، 18(1):44-33.
•منصوری، سید امیر و آزادارمکی، مرضیه. (1388). سیالیت معنایی بنا. صفه، 18(48): 52-41.
•میرشاهزاده، شروین؛ اسلامی، سید غلامرضا و عینی‌فر، علیرضا.(1390). نقش فضای مرزی-پیوندی در فرآیند آفرینش معنا. هویت شهر، 5 (9):16-5.
•نجومیان، امیرعلی. (1387). تحلیل نشانه‌شناختی خانه‌های کاشان. نامه هنر،1(1): 128-111.
•نورتقانی، عبدالمجید. (1391). معنا در مسکن: مدل‌یابی انتظام معنای مسکن. رسالة دکتری منتشر نشده. دانشگاه شهید بهشتی: تهران، ایران.
•ناگل، تامس. (1393). در پی معنا. ت: محمد ناجی و مهدی معین‌زاده، تهران: هرمس.
•ون لون، تئو. (1395). آشنایی با نشانه‌شناسی اجتماعی. ت: حسین نوبخت. تهران: علمی.
•یورگنسن، ماریان و لوئیز، فیلیپس. (1396). نظریه و روش در تحلیل گفتمان. ت: هادی جلیلی. تهران: نی.
•Barthes, R. (1977). Image, music, text. (S. Heath, Ed.). The Journal of Aesthetics and Art Criticism, (37): 235-236.
• Bronwen, M. & Felizitas, R. (2000). Dictionary of semiotics cassell. London & NewYork: Continuum.
• Canter, D. (1977). The psychology of place. London: Architectural press.
•Eisenstein, M. (1989). Montage and Architecture.Assemblage, (10): 111-131.
•Eco, U. (2002). Toward a Logic of Culture .In semiotics.Ed. Karin Boklund-Lagpoulou. Alexandros Lagopoulos and mark Gottdiener. London: SAGE.
•Fairclough, N. (1995). Media Discourse. London: Edward Arnold.
•Fairclough, N. (2004). Textual Analysis for Social Research.Londan & New York: New edition.
• Giedion, S. (1954). Space, Time and Architecture.The Growth Of A new Tradition. Cambridg: Harvard University press.
• Gifford, R. (2007). The consequences of living in High-Rise Buildings. Architectural Science Review, ( 1): 1-16.
• Gustafson, P. (2001). Meaning of place .every day experience and Theorethical conceptualization, journal of Environmental psychology, (21):5-16.
• Ifuersen, J. (2003). Text, Discourse, Concept: Approaches to Textual Analysis. Denmark: Aalborg University.
• Kress, G. & Van Leeuwen, T. (2001). Multimodal Discourse.The Modes and Media of Contemporary Communication.London: Edward Arnold.
• Kristeva, J. (2002). The Bounded Text .In Semiotics.Ed.Karin Boklund-Lagpoulou. Alexandros Lagopoulos and mark Gottdiener. London: SAGE.
• Lotman, Y. (1990). Univers of the mind .A semiotic Theory of culture.Translated by Shukman,A. London & New York: I.B Tauris & co.
• Martin, B & Ringham, F. (2000). Dictionary of semiotics cassell. London & newyork: I.B Tauris & co.
• Munzo, C. L. (2005). For Better or Worse: Exploring Multiple Dimensions of Place mening. Journal of Environmental psychology, (1): 67-86.
• Mustapha, A. A. (1988). Architectural Aepresentation and meaning: Towards a Theory of Interpretution Massachusetts Institute of Technology. Syria: University of Aleppo.
• Parsaee, M.; Parva, M. & Karimi, B. (2014). Space and place concepts analysis. HBRC Journal,10 (1016): 1-16.
• Prise, M. (2000). Architecture & Film II, AD. Architecture Design: LA: Articullating the Cinematic Urban, Eperience in the city Of Make Belive. London & New York: Wiley-Academy.
• Rahnama, M. R. & Heravi Torbati, M. H. (2014). Study of Physical-Spatial Effects of Engineering Research, American Journal of Engineering Research (AJER), (1): 23-24.
• Rapoport, A. (1982). The meaning of the built environment anonverbal communication approach. Arizona: University of Arizonapress.
• Relph, E. (1976). Place and Plaselessness. London: pion.
• Roze, G. (2001). Visual Methodologies: An Introduction to the Interpretation of Visual Materials. London: Thousand Oaks, New Delhi.
• Tasheva, S. (2012). Semiotics of Architectural Graphics, Sofia: Institute of Art studies.
• Tuan, Y. F. (1977). Spase and Place. The perspective of Experience. London: Edward Arnold.
• Van Leeuwen, T. (2005). Introducing Social Semiotics. London: Routledge.
• Van Dijk, T. A. (2001). Critical discourse analysis. In D. Tannen, D. Schiffrin, & H. Hamilton (Eds.). Handbook of discourse analysis.Oxford: Blackwell.
مسابقات
جوایز
نشریات
