حق نظاره و حق جلوه در سيمای شهر اسلامی
هر شهروندي حقوقي دارد و شهروند اسلامي از اين حقوق مستثني نيست. اين مقاله، که پيشدرآمدي براي روشن کردن «حقوق جوارح» به منزلة يکي از «حقوق فطري» شهروند اسلامي است، به استناد رسالة حقوق امام سجاد(ع) نگارش شده است. به دليل وسعت ابعاد حقوق جوارح، در اين مقاله تمرکز بر روي «حق چشم»، به منزلة يکي از جوارح، با هدف کاربردي کردن آن در نظام معماري و شهرسازي کشور است. سيماي شهر اسلامي نهتنها بايد پاسخگوي حق ديدن يا نظاره باشد؛ بلکه بايد بستري براي جلوه باشد. آنچه از شهر با حق چشم در تماس است، سيماي شهري است، و سيماي شهر مخلوق رابطهاي نظاممند ميان «حق جلوه» و «حق نظاره» است و از اين رو آموزههاي اسلامي، در رعايت حق جلوه و نظاره، که بنيان اصلي در تدوين احکام و حقوق ناظر بر سيماي شهر اسلامي است، در اين نگارش مورد نظر خواهد بود.
اينکه حق جلوه و نظاره چگونه، در کجا، و به چه ميزان بروز و ظهور کند از تعريف حدود و صغور آن بر اساس حق استيفا و حق تمتع به دست ميآيد، ميتوان گفت سيماي شهر اسلامي مطلوب از تعادل و ارتباط منطقي ميان جلوه و نظاره با رعايت حق استيفا و حق تمتع به دست خواهد آمد. و اگر در ايجاد اين نظام حقوق شهري موفق عمل شود، نهتنها بر کالبد شهر، بلکه بر روابط اجتماعي و فرهنگي و... نيز تأثير مثبت خواهد داشت.
(66.0 کیلوبایت) دانلود مقالهمشخصات مقاله
اديبزاده، بهمن. مطالعات تدوين ضوابط و مقررات نماي ساختمانهاي شهر تهران: انضباط نما. تهران: معاونت معماري و شهرسازي شهرداري تهران (کارفرما) و دانشگاه شهيد بهشتي (مشاور)، 1393.
جوادى آملى، عبدالله. حق و تکليف در اسلام، قم: مرکز بينالمللي نشر اسراء، 1385.
حافظ شيرازي، ديوان، به کوشش بهاءالدين خرمشاهي، تهران: نيلوفر، 1375.
حيدري نراقي، محمدعلي. رسالة حقوق امام سجاد(ع)، قم: انتشارات مهدي نراقي، 1388.
رازانديشان عمران. انضباط نما: ضوابط و مقررات نماهاي شهري ساختماني، تهران: معاونت معماري و شهرسازي شهرداري تهران، 1391.
ــــــــ . نظم نما: ضوابط و مقررات نماهاي شهري ساختماني، تهران: معاونت معماري و شهرسازي شهرداري تهران، 1395.
علي بن ابيطالب. نهجالبلاغه، گردآوري سيدرضي، ترجمة محمد دشتي، تهران: انتشارات پارسيان، 1383.
علي بن حسين. رسالة سجاديه، ترجمة مهدي فولادوند، مشهد: انتشارات هاتف، 1388.
قرآن کريم، ترجمة مهدي فولادوند، مشهد: انتشارات هاتف، 1388.
کاتوزيان، ناصر. کليات حقوق/ نظرية عمومي، تهران: شرکت سهامي انتشار، 1379.
ــــــــ . مقدمة علم حقوق، تهران: شرکت سهامي انتشار، 1381.
مجلسي، محمدباقر. بحار الأنوار، ج 84، بيروت: مؤسسة الوفاء، 1404.
يثربي، سيدمحمد. سيري در رسالة حقوق امام سجاد(ع)، جلد سوم، قم: انتشارات انصاريان، 1383.
منابع براي مطالعة بيشتر
اديبزاده، بهمن. «تصوير شهر مطلوب اسلامي در ديدگاه امام علي(ع) به روايت نهج البلاغه»، در همايش الگوي معماري و شهرسازي اسلاميـ ايراني. 1392.
ــــــــ . «نما، منظر و مظهر دوست، پيمايش موضوع نماي ساختمان در ادبيات و معارف»، در همايش ملي معماري، عمران، و توسعة شهري، 1393.
ــــــــ . بلد الامين شهر پايدار در متون اسلامي، چاپ نشده. 1396.
الکساندر، کريستوفر. معماري و راز جاودانگي (راه بيزمان ساختن)، ترجمة مهرداد قيومي بيدهندي، تهران: انتشارات دانشگاه شهيد بهشتي، 1386.
نديمي، هادي. «آيين ﺟﻮاﻧﻤﺮدان و طريقت ﻣﻌﻤﺎران، سيري در ﻓﺘﻮتنامههاي ﻣﻌﻤﺎران و بنايان و ﺣﺮف واﺑﺴﺘﻪ»، در صفه، ش 21 و 22 (بهار و تابستان 1375)، ص 6-21.
مسابقات
جوایز
نشریات