ارزیابی يکپارچه عدالت بالفعل فضایی در دسترسی به تسهيلات پايه شهری به روش ارزيابی چندمعياره فضایی؛ موردپژوهی: شهر اردبيل

گزارش خطا
نویسنده : سحر ندایی طوسی، علیرضا نوری
محل انتشار : نشریه صفه 78
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
زبان : فارسی
دوره : 27
شماره : 78
زمان انتشار : پاییز 1396

در برنامه‌ريزي توسعة فضايي از طريق توجه به موضوع عدالت توزيعي در فضاهاي شهري سازوکار تحقق عدالت اجتماعي فراهم‌‌ مي‌شود. اساس عدالت فضايي توجه به توزيع عادلانة تسهيلات پايه در سطوح شهري است که مبتني بر توجه هم‌زمان به معيارهاي فضايي و غير فضايي در‌‌ دسترسي، يا به بياني توجه به «دسترسي بالفعل» مبتني بر نياز واقعي، علاوه بر دسترسي‌ بالقوه مبتني بر معيارهاي تراکم و تجمع است. هدف اصلي در پژوهش پيش ‌‌رو،‌ با تأکيد بر مفهوم عدالت فضايي در توزيع انواع تسهيلات پايه، يافتن راهکاري براي تحليل وضعيت عدالت فضايي شهر اردبيل از طريق عرضة چارچوب يکپارچة ارزيابي است. علاوه بر اين، با هدف لحاظ کردن تقاضاهاي بالفعل، هم‌زمان با تقاضاي بالقوه در ارزيابي وضعيت عدالت فضايي، سازوکاري براي تلفيق تقاضا و نيازِ گروه‌‌هاي مختلف تقاضا (سني و تحصيلي) با معيار دسترسي تعريف‌‌ شده است. با اين نيت در ارزيابي وضعيت در سطح موردپژوهي منتخبِ «مناطق چهارگانة شهر اردبيل» از روش‌هاي نوين تحليل ‌جغرافيايي شامل روش حوزة ‌نفوذ شناور دومرحله‌اي بهبوديافته براي سنجش بالقوة دسترسي فضايي حمل‌و‌نقل عمومي و روش حوزة نفوذ شناور سه‌مرحله‌اي براي اندازه‌گيري دسترسي بالقوة فضايي به تسهيلات آموزشي، درماني، و فرهنگي و نيز روش‌هاي ارزيابي چند‌معيارة فضايي و تحليل‌هاي آماري فضايي استفاده شده است. يافته‌هاي پژوهش مؤيد آن است که، به لحاظ عدالت يکپارچة فضايي، منطقة‌ يک اردبيل هم به لحاظ تقاضاي بالقوه و هم تقاضاي بالفعل محروميت نسبي بالاتري در قياس با ساير مناطق دارد. خروجي اين مدل يکپارچه در پشتيباني از تصميم‌گيري‌هاي برنامه‌ريزان شهري به‌راحتي قابل نمايش و تفسير است.

(1.0 مگابایت) دانلود مقاله  

مشخصات مقاله

مراجع :

حبيبي، سيدمحسن و صديقه مسايلي. سرانة کاربريهاي شهري، تهران: سازمان ملي زمين و مسکن، 1378.

حکمتنيا، حسن و ميرنجف موسوي. کاربرد مدل در جغرافيا با تأکيد بر برنامهريزي شهري و ناحيهاي، تهران: انتشارات علم نوين، 1390.

داداشپور، هاشم و فرامرز رستمي و بهرام عليزاده. «بررسي و تحليل توزيع عادلانة خدمات شهري و الگوي پراکنش فضايي آنها در شهر همدان»، در فصلنامه مطالعات شهري، ش 12 (پاييز 1393)، ص 5-18.

رياضي، سيدابوالحسن. «شهر؛ پديدهاي ميانرشتهاي»، در فصلنامه مطالعات ميانرشتهاي در علوم انساني، سال ششم، ش 1 (زمستان 1392)، ص 101-115، قابل دسترسي در http://dx.doi.org/10.7508/isih.2014.21.005.

سن، آمارتبا. انديشة عدالت، ترجمة وحيد محمودي و هرمز همايونپور، تهران: نشر کندوکاو، 1390.

مرکز آمار ايران. سرشماري نفوس و مسکن، اردببل، 1390.

مهندسين طرح و کاوش. طرح جامع شهر اردبيل، وزارت مسکن و شهرسازي، 1386.

ميرويسي نيک، صادق. «توسعة انساني و عدالت جنسيتي در رويکرد قابليتي آمارتيا سن»، در فصلنامه مطالعات ميانرشتهاي در علوم انساني، سال هفتم، ش 4 (پاييز 1394)، ص 47-70، قابل دسترسي در http://dx.doi.org/10.7508/isih.2015.28.003.

نوري، عليرضا، ارزيابي نابرابري فضايي در برنامهريزي شهري با تأکيد بر تسهيلات شهري پايه به روش ارزيابي چندمعيارة فضايي. پاياننامة کارشناسي ارشد برنامهريزي شهري، استاد راهنما: محمدحسين شريفزادگان و سحر ندايي طوسي، تهران: دانشگاه شهيدبهشتي، دانشکدة معماري و شهرسازي، 15 شهريور 1395.

Amer, S. Towards Spatial Justice in Urban Health Services Planning: A Spatial-analytic GIS-based Approach Using Dar es Salaam, Tanzania as a Case Study, Doctoral dissertation, Vol. 140. Utrecht University, 2007.

Bai, J. Accessibility to Essential Services and Facilities by Aged Population in the Local Government Area of Monash: A GIS-based Case Study, Master’s thesis, RMIT University, 2013.

Cho, C. Study on Effects of Resident-perceived Neighborhood Boundaries on Public Services Accessibility & its Relation to Utilization: Using Geographic Information System, Focusing on the Case of Public Parks in Austin, Texas, Doctoral dissertation, Texas: A&M University, 2003.

Cohen, B. “Urbanization in Developing Countries: Current Trends, Future Projections, and Key Challenges for Sustainability”, in Technology in Society, 28(1) (2006), pp. 63-80, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1016/j.techsoc.2005.10.005.

Dai, D. “Racial/ Ethnic and Socioeconomic Disparities in Urban Green Space Accessibility: Where to Intervene?”, in Landscape and Urban Planning, 102(4) (2011), pp. 234-244, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1016/j.landurbplan.2011.05.002.

Delgado, M.E. & F. Canters. “Measuring the Accessibility of Different Household Income Groups to Basic Community Services in Upland Misamis Oriental, Northern Mindanao, Philippines”. in Singapore Journal of Tropical Geography, 32(2) (2011), pp. 168-184, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1111/j.1467-9493.2011.00427.x.

Dworkin, R. “What is Equality? Part 1: Equality of Welfare”, in Philosophy & Public Affairs, 1981, pp. 185-246, Accessed at: http://www.jstor.org/stable/2264894.

Geertman, S. C. & J.R. Ritsema Van Eck. “GIS and Models of Accessibility Potential: An Application in Planning”, in International Journal of Geographical Information Systems, 9(1) (1995), pp. 67-80, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1080/02693799508902025.

Getis, A. & J. Ord, “The Analysis of Spatial Association by Use of Distance Statistics”, in Geographical Analysis, 24(3) (1992), pp. 189-206, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1111/j.1538-4632.1992.tb00261.x.

Geurs, K.T. & B. Van Wee. “Accessibility Evaluation of Land-use and Transport Strategies: Review and Research Directions”, in Journal of Transport Geography, 12(2) (2004), pp. 127-140, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2003.10.005.

Gould, P.R. Spatial Diffusion, Commission on College Geopraphy Association of American Geographers, Washington, D. C, 1969.

Guagliardo, M.F. “Spatial Accessibility of Primary Care: Concepts, Methods and Challenges”, in International Journal of Health Geographics, 3(1) (2004), pp. 1-13, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1186/1476-072X-3-3.

Hay, A.M. “Concepts of Equity, Fairness and Justice in Geographical Studies”, in Transactions of the Institute of British Geographers, 20(4) (1995), pp. 500-508, Accessed at: http://www.jstor.org/stable/622979.

Ikram, S.Z. & Y. Hu & F..Wang. “Disparities in Spatial Accessibility of Pharmacies in Baton Rouge, Louisiana”, in Geographical Review, 105(4) (2015), pp. 492-510, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1111/j.1931-0846.2015.12087.x.

Ingram, D.R. “The Concept of Accessibility: A Search for an Operational Form”, in Regional Studies, 5(2) (1971), pp. 101-107, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1080/09595237100185131.

Joseph, A.E. & D.R. Phillips. Accessibility and Utilization: Geographical Perspectives on Health Care Delivery, Sage, 1984.

Khan, A. “An Integrated Approach to Measuring Potential Spatial Access to Health Care Services”, in Socio-economic Planning Sciences, 26(4) (1992), pp. 275-287, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1016/0038-0121(92)90004-O.

Langford, M. & G. Higgs & R. Fry. “Using Floating Catchment Analysis (FCA) Techniques to Examine Intra-urban Variations in Accessibility to Public Transport Opportunities: The Example of Cardiff, Wales”, in Journal of Transport Geography, 25 (2012), pp. 1–14, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1016/j.jtrangeo.2012.06.014.

Le Grand, J. Equity and Choice: An Essay in. Economics and Applied Philosophy, London: Harper Collins, 1991.

Liu, S. & X. Zhu. “An Integrated GIS Approach to Accessibility Analysis”, in Transactions in GIS, 2004, pp. 45-62, Accessed at: https://doi.org/10.1111/j.1467-9671.2004.00167.x.

Lotfi, S. & M.J. Koohsari. “Measuring Objective Accessibility to Neighborhood Facilities in the City (A case study: Zone 6 in Tehran, Iran)”, in Cities, 2009, pp. 133–140.

Lou, W. “Using a GIS-based Floating Catchment Method to Assess Areas with Shortage of Physicians”, in Health & Place, 10(1) (2004), pp. 1-11, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1016/S1353-8292(02)00067-9.

Lucy, W.”Equity and Planning for Local Services”, in Journal of the American Planning Association, 47(4) (1981), pp. 447-457, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1080/01944368108976526.

Luo, W. & Y. Qi. “An Enhanced two-step Floating Catchment Area (E2SFCA) Method for Measuring Spatial Accessibility to Primary Care Physicians”, in Health & Place, 15(4) (2009), pp. 1100–1107, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1016/j.healthplace.2009.06.002.

Luo, W. & F. Wang. “Measures of Spatial Accessibility to Health Care in a GIS Environment: Synthesis and a Case Study in the Chicago Region”, in Environment and Planning B: Planning and Design, 30(6) (2003), pp. 865-884, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1068/b29120.

Malczewski, J. “On the Use of Weighted Linear Combination Method in GIS: Common and Best Practice Approaches”, in Transactions in GIS, 4(1) (2000), pp. 5-22, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1111/1467-9671.00035.

Marsh, M.T. & D.A. Schilling. “Equity Measurement in Facility Location Analysis: A Review and Framework”, in European Journal of Operational Research, 74(1) (1994), pp. 1-17, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1016/0377-2217(94)90200-3.

Musgrave, R.A. Theory of Public Finance; A Study in Public Economy, New York: McGraw-Hill Book Company, 1959.

Nicholls, S. “Measuring the Accessibility and Equity of Public Parks: A Case Study Using GIS”, in Managing Leisure, 6(4) (2001), pp. 201-219, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1080/13606710110084651.

Omer, I. “Evaluating Accessibility Using House-level Data: A Spatial Equity Perspective”, in Computers, Environment and Urban Systems, 30(3) (2006), pp. 254-274, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1016/j.compenvurbsys.2005.06.004.

Ord, J. & A. Getis. “Local Spatial Autocorrelation Statistics: Distributional Issues and an Application”, in Geographical Analysis, 1995, pp. 86-306, Accessed at: https://doi.org/10.1111/j.1538-4632.1995.tb00912.x.

Park, S.J. “Measuring Public Library Accessibility: A Case Study Using GIS”, in Library & Information Science Research, 34(1) (2012), pp. 13-21, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1016/j.lisr.2011.07.007.

Penchansky, R. & J.W. Thomas. “The Concept of Access: Definition and Relationship to Consumer Satisfaction”, in Medical Care, 19(2) (1981), pp. 127-140, Accessed at: http://www.jstor.org/stable/3764310.

Prange, J. Spatial Justice: A New Frontier in Planning for Just, Sustainable Communities, Doctoral dissertation, TUFTS UNIVERSITY, 2009.

Radke, J. & L. Mu. “Spatial Decompositions, Modeling and Mapping Service Regions to Predict Access to Social Programs”, in Geographic Information Sciences, 6(2) (2000), pp. 105-112, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1080/10824000009480538.

Rawls, J. A theory of Justice, Harvard university press, 1971.

Rescher, N. Distributive Justice: A Constructive Critique of the Utilitarian Theory of Distribution, Indianapolis: The Bobbs-Merrill Company, 1966.

Saaty, T. The Analytic Hierarchy Process, New York: McGraw- Hill, 1980.

Smith, D.M. Geography and Social Justice, TPB, 2004.

________ . Human Geography: A Welfare Approach, London: Edward Arnold, 1977.

Smoyer‐Tomic, K.E. & J.N. Hewko. “Spatial Accessibility and Equity of Playgrounds in Edmonton, Canada”, in The Canadian Geographer/ Le Géographe Canadien, 48(3) (2004), pp. 287-302, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1111/j.0008-3658.2004.00061.x.

Taleai, M. & R. Sliuzas & J. Flacke. “An Integrated Framework to Evaluate the Equity of Urban Public Facilities Using Spatial Multi-criteria Analysis”, in Cities, 40 (2014), pp. 56-69, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1016/j.cities.2014.04.006.

Talen, E. “Visualizing Fairness: Equity Maps for Planners”, in Journal of the American Planning Association, 64(1) (1998), pp. 22-38, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1080/01944369808975954.

Taylor, Z. “Accessibility of Urban Transport Systems, The Case of Poznan City”, in Geographia Polonica, 33(2) (1976), pp. 121-142, Accessed at: http://rcin.org.pl/Content/4224#page=123.

Tsou, K-W. & Y-T. Hung & Y-L. Chang. “An Accessibility-based Integrated Measure of Relative Spatial Equity in Urban Public Facilities”, in Cities, 22(6) (2005), pp. 424-435, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1016/j.cities.2005.07.004.

Wan, N. & F. Zhan & B. Zou & E. Chow. “A Relative Spatial Access Assessment Approach for Analyzing Potential Spatial Access to Colorectal Cancer Services in Texas”, in Applied Geography, 32(2) (2012), pp. 291-299, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1016/j.apgeog.2011.05.001.

Wan, N. & B. Zou & T. Sternberg. “A Three-step Floating Catchment Area Method for Analyzing Spatial Access to Health Services”, in International Journal of Geographical Information Science, 26(6) (2012b), pp. 1073-1089, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1080/13658816.2011.624987.

Wang, F. Quantitative Methods and Socio-economic Applications in GIS, CRC Press, 2014.

Wicks, B.E. & J.L. Crompton. “Citizen and Administrator Perspectives of Equity in the Delivery of Park Services”, in Leisure Sciences, 8(4) (1986), pp. 341-365, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1080/01490408609513080.

Williams, S. & F. Wang. “Disparities in Accessibility of Public Highschools, in Metropolitan Baton Rouge, Louisiana 1990–2010”, in Urban Geography, 35(7) (2014), pp. 1066-1083, Accessed at: http://dx.doi.org/10.1080/02723638.2014.936668.

مسابقات

جوایز

نشریات

منابع اینترنتی :

http://sofeh.sbu.ac.ir/