تداوم معمارى مذهبى ساسانى در مسجد تاريخانه دامغان تحليل مقايسه اى آتشكده تپه حصار و مسجد تاريخانه دامغان

گزارش خطا
نویسنده : میترا آزاد
محل انتشار : نشریه صفه 61
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
زبان : فارسی
دوره : 23
شماره : 61
زمان انتشار : تابستان 1392

بسيارى از محققان عرصة معمارى بر اهميت مبجث تداوم درمعمارى ايرانى تأكيد دارند. معمارى ايران بنا بر نظر برخى از محققان و ايران شناسان حاصل تداوم تاريخى تمدن ايرانى است و مى دانيم كه اين معمارى در قرون اولية اسلامى و به ويژه با تمركز بر ساختن مساجد، رشد و شكوفايى قابل ملاحظه اى مى يابد. در مطالعة تاريخ معمارى ايران، تحقيق دربارة معمارى مساجد اهميت بسيارى دارد.در اين نوشتار به تبيين تداوم معمارى ايران در طول تاريخ تمدن ايران پرداخته مى شود . سپس شواهد اين تداوم به مقايسة كاخ آتشكدة ساسانى تپه حصار و مسجد تاريخانة دامغان و بررسى نكات اشتراك وافتراق آن ها جستجو و بعد با بررسى نظرات محققان موافق و مخالف،در فهم ميزان سهم معمارى ساسانى و شيوة ساخت كاخ آتشكده تپه حصار در ساخت مسجد تاريخانه دامغان سعى مى شود .در مسير تحقيق با مرور وضعيت اجتماع ى فرهنگى ايران در قرون اولية اسلامى و چگونگى رابطة ايرانيان با مساجد ساخت هشده در جهان اسلام،بستر روشنى از نقش ايرانيان و هنر ايرانى در معمارى و هنر اسلامى گشوده م ىگردد و سپس با مطالعه و رجوع به گزار شهاى باستا نشناسانى، كه درحفار ىهاى آتشكدهة تپ هحصار و مسجد تاريخانة دامغان حضور داشت هاند، به بررسى و توصيف ديدگا ههاى محققان مختلف در خصوص اين دو بنا پرداخته م ىشود.سپس با توجه به جدول مقايسة تطبيقى عناصر كالبدى كاخ آتشكدة تپه حصار ومسجد تاريخانة دامغان نتيجه گيرى مى شود كه اين مسجد ويژگى هاى مشترك بسيارى باآتشكدة تپه حصار دامغان دارد و مى توان آن را تداوم معمارى ايرانى به شمار آورد، كه با توجه به تغيير عملكرد و با استفاده از عناصر معمارى ساسانى تغيير شكل در فضاى معمارى مشاهده مى شود .همان طور كه مسير تحقيق توضيح داده شده، از روش تحقيق موردى با رويكرد تفسيرى تاريخى و سپس تحليل مقايسه اى استفاده شده است.

(796.7 کیلوبایت) دانلود مقاله  

مشخصات مقاله

مراجع :

آزاد، ميترا. بررسى تحول بناهاى مذهبى دورة ساسانى به بناهاى مذهبى قرون اولية اسلامى ايران، رسالة دكترى (منتشر نشده). تهران: دانشگاه تربيت مدرس، 1384.

اشميت، اريك اف. «كاوش هاى تپه حصار دامغان». ترجمة ناصر نوروززاده چگينى، در همايش بين المللى فرهنگ هفت هزار سالة حصار در دامغان،

سمنان: اداره كل ميراث فرهنگى، گردشگرى، و صنايع دستى، 1385.

بهنام، عيسى. « مساجد ايران از ابتداى دوران اسلامى». در مجلة بررسی های تاريخى، ش 17، ( آذر و دی 1347)، ص 71-86.

پوپ، آرتور. معمارى ايران، ترجمة غلامحسين صدرى افشار، تهران: فرهنگان، 1373.

پيرنيا، محمدكريم. سب كشناسى معمارى ايران، تدوين غلامحسين معماريان، تهران: نشر انديشه، 1380.

تجويدى، على اكبر. « تداوم در معمارى ايران». در مجلة هنر و مردم، ش 111، 17 دی 1350، ص 2

خليلى، عباس. ايران بعد از اسلام، تهران: دانشگاه تهران، 1335.

زمانى، عباس. تأثير هنر ساسانى بر هنر اسلامى، تهران: وزارت فرهنگ و هنر، 1355.

--------. « در مسجد ايران نقشة سبك بدوى عرب وجود ندارد» در مجلة هنر و مردم، ش 39، (خرداد 1351)، ص29-39.

صفا، ذبيح الله. تاريخ ادبيات در ايران، ج 1، تهران: اميركبير، 1356.

فينستر، باربارا. « شوش، اصطخر، سيراف، دامغان، مساجد ستون دار سادة اوايل دورة اسلامى». ترجمة فرامرز نجد سميعى، در مجلة اثر، ش 33 و 34 ، ( بهار و تابستان 1381 (، ص 179-191.

كونل، ارنست. هنر اسلامى، ترجمة هوشنگ طاهرى، تهران: مشعل آزادى، 1347.

گدار، آندره. هنر ايران، ترجمة بهروز حبيبى، تهران: دانشگاه ملى ايران، 1358.

-------. تاريخانة دامغان؛ قديمى ترين مسجد ايران كه از آن اطلاع داريم». در مجلة مهر ، ش1، (1316)، ص 61.

مشكوتى، نصرت الله. فهرست بناهاى تاريخى و اماكن باستانى، تهران: سازمان ملى حفاظت آثار باستانى، 1345.

مصطفوى، سيدمحمدتقى. استمرار هنر معمارى در ايران، تهران: انتشارات كميته فرهنگ جشن دوهزاروپانصدمين سال بنيانگذارى شاهنشاهى ايران، 1350.

نگاهى به هنر معمارى ايران، انتشارات شركت سهامى سيمان تهران و شركت سهامى سيمان شمال، 1346.

مطهرى، مرتضى. خدمات متقابل اسلام و ايران، قم: صدرا، 1350.

ويلسن، ج. كريستى. تاريخ صنايع ايران، ترجمة عبدالله فريار، تهران: وزارت معارف 1347.

هيلن براند، رابرت. معمارى اسلامى (شكل، كاركرد، معنى)، ترجمة باقر آيت الله زاده شيرازى. تهران: روزنه، 1387.

يارشاطر، احسان و ديگران. حضور ايران در جهان اسلام، ترجمة فريدون مجلسى، تهران: مرواريد، 1381.

Schmidt, E.F. Excavation at TepeHissar, Philadelphia: University of Pennsylvania press, 1937.__

مسابقات

جوایز

نشریات

منابع اینترنتی :

http://sofeh.sbu.ac.ir/