آس بادهای نشتیفان مثالی برای مهندس هوشمندانه «ایرانی»
آس باد در نشتیفان شگردی هوشمندانه است و مردم این سرزمین آن را از سالیان پیش برای سازگاری با طبیعت و تبدیل موانع زیستی منطقه به فرصت ها و امکانات زیستی، تدبیر کرده اند.آس بادها نمونه ای از فناوری محیطی و مجموعه ای از علوم بومی مهندسی ساختمان و مکانیک و معماری و شناخت مواد در ایران است. این مقاله بر اساس تحقیق میدانی و بررسی های تاریخی و مطالعات کتابخانه ای و برای شناخت و تحلیل جزء به جزء سازوکار و ساخت یک واحد از این آس بادها نگاشته شده است. در این مقاله، برای نخستین بار نقشه ای کامل و دقیق از یکی از این آس بادها آورده و بر مبنای آن و گفتگو با مردم و کارشناسان بومی و مردم شناسان، فنون ساخت، مراحل اجرا، مصالح بومی، و منابع آن ها، و همچنین اصطلاحات محلی مربوط به اجزای آس باد نظام این دستگاه و نسبت آن با فرهنگ بومی زیستگاه بررسی و معرفی شده است. این نوشتار نشان میدهد که یک مهندسی بومی چگونه پاسخ گوی یکی از حیاتی ترین نیازهای ساکنان روستای نشتیفان شده است. برای کامل شدن شناخت این پدیده، اسناد و متون تاریخی مطالعه و نقش آس بادها در معیشت و اقتصاد گذشته و امروز بررسی شده است.
(1022.7 کیلوبایت) دانلود مقالهمشخصات مقاله
ابن اثير، على بن محمد. تاريخ كامل، ترجمة حسين روحانى، ج 1. تهران: اساطير، 1370.
ابن خلدون ، عبدالرحما ن بن محمد. العبر، ترجمة عبدالمحمد آيتى، تهران: پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى، 1383.
احرارى رودى، عبدالكريم. خواف در گذر تاريخ. تربت جام: شيخ الاسلام احمد جام، 1384.
افشار سيستانى، ايرج. پژوهش در نام شهرهاى ايران، تهران: روزنه، 1378.
پازوكى طرودى، ناصر. آثار ثب تشدة ايران در فهرست آثار ملى، تهران: سازمان ميراث فرهنگى و گردشگرى، 1384.
تتوى، احمد بن نصرالله. تاريخ الفى (تاريخ هزارسالة اسلام)، تصحيح غلامرضا طباطبايى مجد، ج 1، تهران: شركت انتشارات علمى و فرهنگى،1382.
جلالى، غلامرضا. تقويم تاريخ خراسان از مشروطه تا انقلاب اسلامى، با همكار ى حسين طاهر ى وحدتى ، عباسعلی قلى زاده، تهران: مركز اسناد انقلاب اسلامى، 1377.
چكنگى، عليرضا. فرهنگ نامة تطبيقى نا مهاى قديم و جديد مكان هاى جغرافيايى ايران و نواحى مجاور، مشهد: بنياد پژوه شهاى اسلامى، 1385.
حافظ ابرو، عبدالله بن لطف ا لله. جغرافياى حافظ ابرو، مقدمه، تصحيح، و تحقيق صادق. سجادى، تهران: دفتر نشر ميراث مكتوب، 1375.
خسروى، محمدرضا. جغرافياى تاريخى ولايت زاوه، مشهد: آستان قدس رضوى، 1366.
خواندمير، غياث الدين بن همام الدين. تاريخ حبيب السير، مقدمة جلا ل الدين همايى، زير نظر محمد دبي رسياقى، ج 3، تهران: هرمس، 1387.
زنگنة قاسم آبادى، ابراهيم. سيماى هزارسالة خواف، مشهد: شوراى اسلامى شهر خواف، 1382.
سعيديان، عبدالحسين. شناخت شهرهاى ايران، تهران: علم و زندگى، 1378.
شاه حسين بن غياث الدّين محمد. احياء الملوك، به اهتمام منوچهر ستوده، تهران: شركت انتشارات علمى و فرهنگى، 1389.
فرجى، عبدالرضا. جغرافياى كامل ايران، زير نظر كارشناسا ن گرو ه جغرافيای دفتر تحقيقا ت و برنامه ريزى و تأليف ، تهران: وزارت آموزش و پرورش ، سازمان پژوهش و برنامه ريز ى آموزشى ، 1366.
فرشاد، مهدى. تاريخ مهندسى در ايران، تهران: بلخ، 1390.
كاركنا ن وزارت جنگ انگلستا ن مستقر در هندوستا ن. فرهنگ جغرافيايى ايران (خراسان)، ترجمة كاظم خادميان، مشهد: بنياد پژوهش هاى اسلامى، 1380.
مسعودى، على بن حسين. مروج الذهب و معادن الجوهر، ترجمة ابوالقاسم پاينده، ج 1، تهران: شركت انتشارت علمى و فرهنگى، 1382.
نادرى، بقراط. « آس بادهاى خواف». در هنر و مردم، ش 177 و 178 ، ( تير و مرداد 1356)، ص 75-85.
Wulff, Hans E. The Traditional Crafts Of Persia, Massachusetts: The M.I.T Press, 1971.
مسابقات
جوایز
نشریات