شكل گيرى الگوى فضايى "میدان توپخانه" در شهر قاجارى

گزارش خطا
نویسنده : مهنام نجفى
محل انتشار : نشریه صفه 56
نوع مقاله : علمی - پژوهشی
زبان : فارسی
دوره : 22
شماره : 56
زمان انتشار : بهار 1391

در اين مقاله با هدف درك چگونگى شك لگيرى الگوى فضايى در شهر ايرانى، به پی گيرى پيشينة اين فضا و عوامل « ميدان توپخانه » بنيادين دخيل در شك لگيرى آن پرداخته شده است. به اين منظور ابتدا پيشينة استقرار توپ در ميدان شهرى و سپس چگونگى استقرار دائمى توپها و توپچيان در ميدان ارگ و در نهايت شك لگيرى و تثبيت الگوى فضايى ميدان توپخانه را به مثابه مراحل پيوستة روند تدريجى شك لگيرى اين الگوى فضايى بررسى شده است. اين بررسى مبتنى بر منابع مكتوب و تصويرى دست اول و دست دوم و تحليل و ارزيابى شواهد موجود در قالب روش تفسيرى تاريخى صورت پذيرفته است . مبتنى بر نتايج به دست آمده روند شك لگيرى ميدان توپخانه اي نچنين است: پس از تجهيز ايرانيان به توپخانه توپ در ميدان عمومى حكومتى شهر به مثابه نمادى از قدرت و پيروزى مستقر شد. به تدريج به واسطة بروز ناامنى در مناطق داخلى كشورْ تو پهاى مستقر در ميدان به ابزار واقعى دفاع بدل شد. اين تغيير با محصوريت ميدا ن در ميان برج و باروى ارگ و استقرار دائمى نظاميان توپچى هماهنگ شد و به اين ترتيب كيفيت فضايى تاز هاى شك لگرفت كه به پيدايش ميدانى عمومى حكومتى نظامى انجاميد. ضرورت استقرار دائمى تو پها و توپچيان در اين ميدانْ شك لگيرى تدريجى حجر ههايى را در پيرامون آن موجب شد. به اين ترتيب كيفيت فضايى و مشخصات كالبدى مذكور به اين ميدان هويتى منحصرب هفرد بخشيد و به تدريج"میدان توپخانه"به الگویی مشخص در شهر ایرانی بدل شد.

(1.6 مگابایت) دانلود مقاله  

مشخصات مقاله

مراجع :

اعتمادالسلطنه، ميرزا محمدحسن بن على. الماثر و الاثار. به كوشش: ايرج افشار. تهران: اساطير، 1363- 1368

-------------------------. روزنامة خاطرات اعتمادالسلطنه، مربوط به سال هاى 1292 تا 1313هجرى قمرى. مقدمه و فهرست ها: ايرج افشار. تهران: اميركبير،1379.

-------------------------. مرات البلدان، ج 1. تصحيح: عبدالحسين نوايى، ميرهاشم محدث. تهران: دانشگاه تهران، 1367.

افسر، كرامت الله. تاريخ بافت قديم شيراز. تهران: انجمن آثار ملى، 1353.

امداد، حسن. شيراز در گذشته و حال. شيراز: اتحادية مطبوعات فارس،1341.

امين لشكر، قهرمان. روزنامة خاطرات امي نلشكر: وقايع سا لهاى 1306-1307 ه.ق. به كوشش: ايرج افشار، محمدرسول درياگشت. تهران: اساطير، 1378.

اورسل، ارنست. سفرنامة اورسل. مترجم: على اصغر سعيدى. تهران: شركت افست، 1353.

بروگش، هينريش. در سرزمين آفتاب (دومين سفرنامة هاينريش بروگش). مترجم: مجيد جليلوند. تهران: نشر مركز، 1374.

پوراحمد، احمد. جغرافيا و ساخت شهر كرمان. تهران: دفتر مركزى جهاد دانشگاهى، 1370.

تاورنيه، ژان باتيست. سفرنامة تاورنيه. مترجم: ابوتراب نورى. مصحح: دكترحميد شيرانى. تهران: كتابخانة سنايى، 1369.

تورنتن، لين. تصاويرى از ايران: سفر كلنل كلمبارى به دربار شاه ايران، 1249 تا 1265هجرى قمرى. زير نظر: على بلوكباشى. تهران: دفتر پژوهش هاى فرهنگى، 1374.

تهامى، جواد. ايران قديم. به كوشش: داريوش تهامى، فرشاد ابريشمى.تهران: ابريشمى فر، 1384.

ذكاء، يحيى. ارتش شاهنشاهى ايران از كوروش تا پهلوى. تهران: وزارت فرهنگ و هنر، 1350.

تاريخچة ارگ سلطنتى و راهنماى كاخ گلستان. تهران: انجمن آثار ملى، 1349.

ذكاء، يحيى و محمدحسن سمسار. تهران در تصوير، ج 1، تهران: سروش، 1369.

روزنامة ايران، ج 2. تهران: كتابخانة ملى جمهورى اسلامى ايران، 1375.

سرنا، كارلا. سفرنامة مادام كارلا سرنا، آدم ها و آيين ها در ايران. مترجم: على اصغر سعيدى. تهران: كتابفروشى زوار، 1362.

شاردن، ژان. سفرنامة شاردن، ج 4. مترجم: محمد عباسى. تهران: اميركبير، 1336.

صنيع الملك غفارى، ميرزا ابوالحسن خان. روزنامة دولت علية ايران، ج .1 تهران: كتابخانة ملى جمهورى اسلامى ايران، 1370.

طباطبايى، جواد. ديباچه اى بر نظرية انحطاط ايران، ج 1. تهران: مؤسسة نگاه معاصر، 1380.

عين السلطنه سالور، قهرمان ميرزا. روزنامة خاطرات عين السلطنه، ج 1. به كوشش: مسعود سالور، ايرج افشار. تهران: اساطير، 1374.

فخارى تهرانى، فرهاد. بازخوانى نقش ههاى تاريخى شهر تبريز. تهران: شركت مادرتخصصىِ عمران و بهسازى شهرى ايران، 1384.

كرزن، جرج. ن. لرد. ايران و قضية ايران، ج 2. مترجم: وحيد مازندرانى. تهران: بنگاه ترجمه و نشر كتاب، 1350.

كسروى تبريزى، احمد. تاريخ مشروطة ايران، ج 1. تهران: اميركبير، 2537.

كمپفر، انگلبرت. سفرنامة كِمپفر. مترجم: كيكاووس جهاندارى. تهران: خوارزمى، 1360.

مامونتف، ن.پ. بمباران مجلس شوراى ملى در سال 1326 هجرى قمرى، حكومت تزار و محمدعلى شاه، خاطرات ن.پ. مامونتف. مترجم: شرف الدين قهرمان. تهران: اشكان، 1363.

محمدزاده مهر، فرخ. ميدان توپخانة تهران. تهران: پيام سيما، 1382.

مهريار، محمد، و ديگران. شهرهاى ايرانى دورة قاجار. تهران: دانشگاه شهيدبهشتى و سازمان ميراث فرهنگى كشور (پژوهشگاه) 1378

ناصرالدين شاه قاجار. سفرنامة عتبات ناصرالدي نشاه قاجار. به كوشش: ايرج افشار. تهران: عطار، 1363.

نجفى، مهنام. تحليل و بازشناسى ميدان توپخانة تهران در دورة ناصرى. پايان نامة كارشناسى ارشد مطالعات معمارى ايران. استاد راهنما: زهرا اهرى. تهران: دانشگاه شهيدبهشتى، دانشكدة معمارى و شهرسازى، شهريور 1388.

هدايت، مهدى قلى. خاطرات و خطرات. تهران: زوار، 1344.

همايون، غلام على. اسناد مصور اروپاييان از ايران، از اوايل قرون وسطى تا اوايل قرن هجدهم، ج 1 و 2. تهران: دانشگاه تهران، 1348.

وزيرى، احمدعلى خان. جغرافياى كرمان. به كوشش: باستانى پاريزى.تهران: بى جا، 1346.

Herbert, Thomas. Travels in Persia (1627_1629). London: George Routledge & Sons, LTD, 1928.__

مسابقات

جوایز

نشریات

منابع اینترنتی :

http://sofeh.sbu.ac.ir/