بازخوانی و توضيح يک پديده معماری در ايوان های مسجد جامع اصفهان

مطالعات زیادی تاکنون در مورد مسجد جامع اصفهان انجام گرفته، و هدف و محور اصلی این مطالعات یافتن قدیمی ترین عناصر معماری موجود در این مسجد، تاریخ یابی و تشخیص تحولات کالبدی در ادوار مختلف مسجد بوده است.
 هر کدام از مطالعات شیوه های پژوهش خاص خود را داشته است. آخرین فعالیت های پژوهشی متکی به شواهد عینی یافته شده در اجزا و عناصر معماری است که از طریق گمانه زنی و حفاری به دست آمده است. با آنکه سه دهه از فعالیت های شناخت مسجد جامع گذشته و چندین گزارش و مقاله درباره آن نگاشته و منتشر شده، هنوز فرصت و مجالی برای نقد نتایج مطالعات آن پیش نیامده است.
 در این نوشتار به معرفی نشانه هایی از عناصر معماری موجود و نهفته در ایوان های مسجد جامع می پردازیم که از دید کارشناسان گروه های مطالعات مسجد جامع تاکنون پوشیده مانده است. نتیجه این مطالعه ارایه ته رنگی از نظام معماری در ایوان های چهارگانه مسجد جامع است که زمینه مطالعات خاص را جهت دستیابی به دوره شناسی دقیق تر تحولات ساختار فضایی اطراف صحن مسجد فراهم می کند و در روند فعالیت های پژوهشی آینده مسجد نیز تاثیر خواهد داشت.